Belgijski rząd premiera Barta De Wevera zdecydował o przesunięciu wejścia w życie jednej z kluczowych reform emerytalnych. Chodzi o tzw. karę emerytalną (pensioenmalus), która obniży świadczenia osobom przechodzącym na emeryturę bez wypracowania wymaganego stażu. Mechanizm, pierwotnie planowany na 2026 rok, zacznie obowiązywać dopiero od 2027 roku.
Przyczyny opóźnienia wdrożenia reformy
Decyzja o przesunięciu terminu wynika z wydłużonych negocjacji nad budżetem federalnym. Rozmowy w ramach koalicji pochłonęły więcej czasu, niż przewidywano, co uniemożliwiło terminowe przygotowanie przepisów ustawowych i wykonawczych.
Opóźnienie daje osobom planującym przejście na emeryturę w 2026 roku dodatkowy rok na podjęcie decyzji bez ryzyka zastosowania kary za brakujące lata pracy. Dla wielu mieszkańców Belgii może to oznaczać realną różnicę w wysokości przyszłych świadczeń.
Mechanizm działania kary emerytalnej
Kara za przedwczesną emeryturę będzie oparta na jasnych zasadach. Osoby, które nie osiągną wymaganego stażu do momentu zakończenia kariery, stracą 2 procent świadczenia za każdy brakujący rok.
Przykład przedstawiony przez VTM Nieuws obrazuje skutki reformy: osoba otrzymująca 1 900 euro brutto miesięcznie, która przejdzie na emeryturę w 2026 roku bez pełnego stażu, nie poniesie żadnych strat. Jeśli zrobi to rok później, w 2027 roku, z jednym brakującym rokiem pracy, straci 38 euro miesięcznie.
Choć kwota wydaje się niewielka, w perspektywie 20 lat oznacza stratę przekraczającą 9 000 euro.
Zaostrzenie systemu kar od 2030 roku
Reforma przewiduje dalsze zaostrzenie zasad. Od 2030 roku kara wzrośnie z 2 do 5 procent za każdy brakujący rok pracy.
W przypadku tej samej emerytury w wysokości 1 900 euro strata dla osoby z jednym brakującym rokiem wzrosłaby do 95 euro miesięcznie – ponad dwukrotnie więcej niż według zasad obowiązujących od 2027 roku.
Celem tych zmian jest zachęcenie mieszkańców Belgii do dłuższej aktywności zawodowej oraz odciążenie systemu emerytalnego, który mierzy się z konsekwencjami starzenia się społeczeństwa.
System premiowania za dłuższą pracę
Reforma zakłada nie tylko kary, ale także bonusy. Już od 2026 roku osoby pracujące po osiągnięciu ustawowego wieku emerytalnego (obecnie 66 lat) otrzymają 2-procentowy wzrost świadczenia za każdy dodatkowy rok pracy.
System nagród ma wspierać pozostawanie na rynku pracy i rekompensować osobom aktywnym zawodowo decyzję o wydłużeniu kariery.
Co wlicza się do stażu pracy
W reformie istotne jest szczegółowe określenie okresów wliczanych do stażu. Belgijski system uwzględnia m.in.:
- dni chorobowe,
- urlopy macierzyńskie,
- okresy opieki nad członkami rodziny.
Ma to szczególne znaczenie dla osób, które musiały przerwać pracę z powodów zdrowotnych lub rodzinnych i nie powinny ponosić negatywnych konsekwencji przy wyliczaniu emerytury.
Zmienione zasady indeksacji emerytur
Reforma obejmuje również sposób waloryzacji świadczeń:
- emerytury poniżej 2 000 euro brutto miesięcznie będą nadal w pełni indeksowane (wzrost o 2 procent przy każdej waloryzacji),
- dla świadczeń powyżej 2 000 euro w latach 2026 i 2028 indeksacja zostanie ograniczona do maksymalnie 40 euro miesięcznie.
Zmiana ma charakter redystrybucyjny i ma na celu ochronę najniższych świadczeń.
Warunki przejścia na emeryturę w Belgii
Obecnie podstawowym warunkiem jest ukończenie 66 lat. W 2030 roku wiek ten wzrośnie do 67 lat.
Jest też ścieżka wcześniejszej emerytury dla osób spełniających kryteria stażowe: minimum 35 lat pracy w wymiarze co najmniej pół etatu oraz łącznie 7 020 dni aktywności zawodowej.
Złożoność systemu ma łączyć elastyczność z dbałością o stabilność finansów publicznych.
Konsekwencje dla planujących emeryturę
Osoby, które planowały przejście na emeryturę w 2026 roku bez pełnego stażu, zyskują dodatkowy czas, aby uniknąć obniżenia świadczeń. Z kolei ci, którzy planują zakończyć karierę w kolejnych latach, powinni starannie przeanalizować swoją sytuację i rozważyć wydłużenie aktywności zawodowej, aby zminimalizować straty lub skorzystać z systemu bonusów.
Reforma wpisuje się w szerszy europejski trend dostosowywania polityki emerytalnej do zmian demograficznych i zapewnienia długoterminowej stabilności systemów zabezpieczenia społecznego.
