W sobotę odbyło się spotkanie poświęcone przeciwdziałaniu prawicowemu ekstremizmowi w po frankofońskiej stronie Belgii, z udziałem liderów głównych francuskojęzycznych partii politycznych oraz przedstawicieli organizacji obywatelskich. Inicjatywa, zainicjowana przez przewodniczącego Partii Socjalistycznej Paula Magnette’a, miała na celu redefinicję strategii walki ze skrajną prawicą i dostosowanie narzędzi obrony demokracji do współczesnych realiów. W spotkaniu nie uczestniczył jednak przewodniczący Ruchu Reformatorskiego Georges-Louis Bouchez, mimo otrzymanego zaproszenia.
Geneza i założenia spotkania
Paul Magnette podkreślił, że klasyczny belgijski cordon sanitaire, czyli nieformalny zakaz współpracy z partiami skrajnej prawicy, wymaga dziś odnowienia. Wskazał, że współczesny ekstremizm prawicowy działa nie tylko na polu polityki, lecz także poprzez ataki na instytucje społeczeństwa obywatelskiego – media publiczne, związki zawodowe, środowiska akademickie czy sektor kultury. Zdaniem lidera PS tradycyjne metody izolowania skrajnej prawicy są dziś niewystarczające, a walka z tym zjawiskiem musi obejmować także działania edukacyjne, medialne i obywatelskie.
Szeroka reprezentacja polityczna i społeczna
W spotkaniu uczestniczyli przewodniczący pięciu francuskojęzycznych partii politycznych: Paul Magnette (PS), Raoul Hedebouw (PTB), Maxime Prévot (Les Engagés), Jean-Marc Nollet (Ecolo) oraz François De Smet (DéFI). Dołączyli do nich przedstawiciele ruchów związkowych, sektora edukacji permanentnej oraz kas chorych (mutualności). Obecność tak szerokiego spektrum środowisk pokazała, że walka z ekstremizmem jest postrzegana jako wspólny obowiązek sił demokratycznych, niezależnie od różnic ideologicznych.
Nieobecność MR i jej interpretacje
Brak przedstawiciela Ruchu Reformatorskiego (MR) wywołał komentarze polityczne. Nie podano oficjalnego powodu, ale obserwatorzy wskazują, że liberałowie mogli uznać inicjatywę za zdominowaną przez lewicę lub obawiali się jej instrumentalizacji w walce politycznej. Część komentatorów zwraca uwagę, że MR w ostatnich latach niekiedy przejmował elementy retoryki prawicowo-populistycznej, zwłaszcza w kwestiach migracyjnych i bezpieczeństwa, co osłabia jego wiarygodność w kontekście walki z ekstremizmem.
Przebieg dyskusji
Spotkanie miało charakter roboczy i koncentrowało się wokół trzech głównych tematów:
– oceny aktualnych wyzwań w zakresie walki z prawicowym ekstremizmem,
– poszukiwania nowych narzędzi i strategii działania,
– przyszłości cordonu sanitaire i jego skuteczności w erze mediów społecznościowych.
Uczestnicy zgodzili się, że mechanizmy wypracowane w latach dziewięćdziesiątych nie wystarczają wobec rosnącej aktywności skrajnej prawicy w sieci i jej zdolności do przenikania do dyskursu publicznego. Wskazano na potrzebę szerokiego sojuszu polityczno-społecznego, obejmującego edukację obywatelską, działania kulturalne i wzmocnienie pluralizmu mediów.
Kierunki dalszych działań
Ustalono kontynuację współpracy w formie platformy międzysektorowej, łączącej partie demokratyczne i organizacje społeczne. Celem jest wypracowanie wspólnego zestawu wartości i praktycznych mechanizmów reagowania na przejawy ekstremizmu. Uczestnicy podkreślili, że walka ze skrajną prawicą wymaga długofalowego wysiłku i konsekwentnej edukacji obywatelskiej, a nie jednorazowych gestów politycznych.
Kontekst polityczny i znaczenie społeczne
We Flandrii skrajnie prawicowa partia Vlaams Belang umacnia swoją pozycję i regularnie zdobywa około 20% głosów. Choć we frankofońskiej części kraju nie istnieje jej odpowiednik o podobnej sile, obawy dotyczące przenikania narracji populistycznej i antyimigracyjnej stają się coraz bardziej realne.
Na tle europejskim Belgia nie jest wyjątkiem – w wielu krajach partie skrajnej prawicy wchodzą do rządów lub współtworzą większości parlamentarne. Stąd potrzeba nowego podejścia opartego na współpracy polityków, ekspertów i organizacji społecznych.
Znaczenie dla Polonii w Belgii
Polskojęzyczna społeczność w Belgii, jako jedna z największych grup imigranckich, może stać się celem retoryki antyimigracyjnej skrajnej prawicy. Dlatego zrozumienie mechanizmów obrony demokracji – takich jak cordon sanitaire – oraz świadomość zagrożeń wynikających z ekstremizmu mają dla Polonii szczególne znaczenie. Aktywne uczestnictwo w życiu obywatelskim, głosowanie i wspieranie inicjatyw demokratycznych są kluczowe dla ochrony praw i pozycji polskich rezydentów w Belgii.
