Flamandzki Departament Mobilności i Robót Publicznych zaprezentował wizualizacje przedstawiające przyszłość opuszczonej wioski Doel. Choć projekt ma na razie charakter orientacyjny i może ulec modyfikacjom, już teraz wyznacza ambitną wizję przekształcenia miejscowości znanej dotąd jako „wioska-duch”. Plan zakłada znaczące zazielenienie przestrzeni oraz stworzenie 125 mieszkań dla około 288 mieszkańców.
Przedstawione materiały są częścią szerszej wizji, którą władze Flandrii ogłosiły na początku miesiąca. Zgodnie z dokumentem Doel nie tylko zachowa swój byt, ale zyska nową funkcję jako „tętniąca życiem wioska polderowa”. Osada zostanie otoczona zielonym krajobrazem buforowym, ograniczającym wpływ sąsiedztwa portu w Antwerpii, a sama ma pełnić rolę bramy do przygranicznego Parku Groot Saeftinghe.
Historyczne centrum jako fundament odbudowy
Zabytkowe centrum Doel ma stać się sercem procesu rewitalizacji. Plan przewiduje odtworzenie dawnych kwartałów zabudowy, renowację historycznych obiektów i rozbiórkę budynków zakłócających pierwotny charakter wsi. Wokół osady powstanie „zielony kołnierz” – system ogrodów, ścieżek spacerowych i terenów rekreacyjnych, które podkreślą krajobrazowy kontekst lokalizacji.
Nowa zabudowa obejmie 125 jednostek mieszkalnych rozmieszczonych w granicach historycznego centrum. Przy pełnym zasiedleniu Doel może ponownie zamieszkać około 288 osób. Władze planują stopniowe przywracanie życia wsi – każdego roku udostępnionych ma być kilka domów, by rozwój społeczności następował w sposób organiczny.
Zrównoważony rozwój w centrum koncepcji
Zrównoważony rozwój stanowi podstawę całego projektu. Plan zakłada budowę ekologicznej infrastruktury: system oczyszczania ścieków oparty na trzcinowisku, pompy ciepła oraz panele słoneczne, które mają uczynić Doel osadą wolną od paliw kopalnych. Ruch samochodowy zostanie ograniczony – mieszkańcy będą parkować na obrzeżach, a dla odwiedzających przewidziano osobny parking.
Układ komunikacyjny podporządkowany będzie pieszym i rowerzystom, zgodnie z zasadami nowoczesnej urbanistyki zorientowanej na człowieka. Przestrzeń publiczna ma sprzyjać spotkaniom, aktywności społecznej i rekreacji.
Filozofia „slow urbanism” w praktyce
Rewitalizacja Doel ma być realizowana zgodnie z koncepcją „slow urbanism”, promującą stopniowy rozwój i aktywne zaangażowanie mieszkańców. Zakłada ona tworzenie przestrzeni dla różnorodnych form działalności – od współdzielonych mieszkań (co-housing), przez warsztaty rzemieślnicze i pracownie artystyczne, po niewielkie punkty gastronomiczne czy inicjatywy turystyczne.
To podejście odcina się od masowych, komercyjnych projektów deweloperskich, stawiając na autentyczność, lokalną tożsamość i zrównoważony rozwój. „Slow urbanism” zyskuje coraz większą popularność w Europie jako alternatywa wobec przyspieszonej urbanizacji i utraty dziedzictwa kulturowego.
Etapowa realizacja i partycypacyjne zarządzanie
Realizacja projektu ma przebiegać etapowo, z dbałością o zapewnienie komfortowych warunków życia już w czasie prowadzonych prac. System zarządzania przewiduje współpracę instytucji publicznych, mieszkańców i organizacji społecznych. Do 2027 roku mają zostać ukończone główne inwestycje obejmujące zarówno odnowę samej wioski, jak i zagospodarowanie przyległych terenów polderowych na lewym brzegu Skaldy.
Kontekst historyczny i społeczny
Doel przez dziesięciolecia funkcjonowało w cieniu planów rozbudowy portu w Antwerpii. Trwające spory doprowadziły do wyludnienia miejscowości i degradacji jej zabudowy, co uczyniło ją symbolem konfliktu między rozwojem gospodarczym a ochroną dziedzictwa. Decyzja o zachowaniu i odbudowie wsi stanowi przełom w polityce przestrzennej regionu i wyraz nowego podejścia do planowania – łączącego troskę o dziedzictwo, środowisko i społeczność lokalną.
Projekt rewitalizacji Doel może stać się modelowym przykładem, jak dawne, opuszczone osady przekształcać w nowoczesne i zrównoważone społeczności, łączące historię z ekologiczną przyszłością.
