Urząd ds. Zatrudnienia (ONEM) rozpoczyna kolejną fazę wysyłki powiadomień o wykluczeniu z systemu zasiłków dla bezrobotnych. Po pierwszej serii listów wysłanych we wrześniu, druga grupa osób otrzyma decyzje w najbliższych dniach.
Harmonogram doręczania decyzji
Jak poinformował ONEM, kolejne listy będą wysyłane od 13 października pocztą tradycyjną, natomiast wersje elektroniczne pojawią się w skrzynkach eBox już od 11 października. Ta druga fala powiadomień obejmie znacznie większą grupę osób niż wrześniowa, kiedy pierwsze tysiące bezrobotnych otrzymały zawiadomienia o zbliżającym się wykluczeniu z systemu wsparcia – zgodnie z tzw. reformą Arizona.
Kto otrzyma powiadomienie w drugiej fali?
Obecna wysyłka dotyczy osób poszukujących pracy, które znajdują się w trzecim okresie pobierania świadczeń – czyli otrzymują zasiłek ryczałtowy – i które były zarejestrowane jako całkowicie bezrobotne przez okres od 8 do 20 lat.
W sumie decyzje otrzyma 42 846 osób w całej Belgii, w tym: 9 795 we Flandrii, 13 282 w Regionie Stołecznym Brukseli, 19 600 w Walonii, 167 we Wspólnocie Niemieckojęzycznej oraz 2 osoby, których miejsce zamieszkania nie zostało ustalone lub przebywają za granicą.
Zgodnie z informacjami ONEM, wszystkie te osoby utracą prawo do zasiłku dla bezrobotnych z dniem 1 marca 2026 roku. Oznacza to, że mają nieco ponad cztery miesiące na przygotowanie się do nowej sytuacji i znalezienie alternatywnych źródeł dochodu.
Kolejne grupy również stracą świadczenia
ONEM zapowiada, że w połowie listopada ruszy kolejna fala wysyłek – tym razem do osób pobierających zasiłek w trzecim okresie, ale które były zarejestrowane jako bezrobotne krócej niż osiem lat. Ta grupa utraci prawo do świadczeń 1 kwietnia 2026 roku.
Osoby w pierwszym i drugim okresie pobierania zasiłku otrzymają powiadomienia później. Reforma jest wdrażana etapami, obejmując najpierw tych, którzy najdłużej korzystają z systemu.
Co zrobić po otrzymaniu decyzji?
ONEM zaleca osobom, które otrzymały powiadomienie, podjęcie kilku kroków:
Sprawdzenie statusu: Warto regularnie sprawdzać skrzynkę eBox lub oczekiwać listu pocztą. Decyzja może nadejść również w jednej z kolejnych fal wysyłek, w zależności od kategorii beneficjenta.
Wyjaśnienie wątpliwości: W przypadku pytań należy skontaktować się z instytucją wypłacającą świadczenie – może to być związek zawodowy lub CAPAC/HVW (Pomocnicza Kasa Wypłat Zasiłków dla Bezrobotnych).
Poszukiwanie pracy: Osoby chcące aktywnie poszukiwać zatrudnienia mogą zwrócić się do regionalnego urzędu pracy właściwego dla swojego miejsca zamieszkania: Forem w Walonii, Actiris w Brukseli, VDAB we Flandrii oraz ADG we Wspólnocie Niemieckojęzycznej.
Społeczne reakcje i osobiste dramaty
Reforma wywołuje silne emocje wśród osób nią dotkniętych. Wielu bezrobotnych przyznaje, że czuje się opuszczonych przez system. Część osób które również otrzymały decyzje o utracie zasiłku – w rozmowach z mediami wyraziły rozczarowanie i frustrację, podkreślając, że zamiast wsparcia w znalezieniu pracy spotykają się z napiętnowaniem i obojętnością instytucji.
Rosnące obciążenie dla CPAS/OCMW
Wykluczenie dziesiątek tysięcy osób z systemu zasiłków to ogromne wyzwanie nie tylko dla samych zainteresowanych, ale też dla regionalnych służb zatrudnienia i ośrodków pomocy społecznej CPAS/OCMW. W największych miastach, takich jak Liège, ośrodki już przygotowują się na napływ nowych wniosków o dochód integracyjny, rekrutując dodatkowych asystentów socjalnych. Warunki uzyskania tej formy pomocy są jednak surowsze niż w przypadku zasiłku dla bezrobotnych, a jej wysokość zazwyczaj niższa.
Kontekst reformy Arizona
Reforma Arizona, przyjęta przez belgijski rząd federalny, należy do najbardziej kontrowersyjnych zmian ostatnich lat. Zwolennicy argumentują, że jej celem jest aktywizacja osób długotrwale bezrobotnych i zmniejszenie obciążeń systemu socjalnego. Krytycy natomiast podkreślają, że wielu bezrobotnych nie z własnej winy nie może znaleźć pracy – z powodu wieku, zdrowia lub ograniczonych ofert zatrudnienia. Ich zdaniem reforma nie rozwiązuje problemu, lecz przenosi go na ośrodki pomocy społecznej, zwiększając ich obciążenie.
Co oznacza to dla polskiej społeczności w Belgii?
Dla większości Polaków mieszkających i pracujących w Belgii reforma ta nie przyniesie bezpośrednich skutków, ponieważ charakteryzują się oni wysoką aktywnością zawodową. Niemniej jednak osoby, które przez dłuższy czas korzystają z belgijskiego systemu zabezpieczenia społecznego, powinny śledzić komunikaty ONEM i znać swoje prawa.
Warto też pamiętać, że pomoc społeczna w Belgii jest zorganizowana regionalnie, a procedury mogą się różnić w zależności od miejsca zamieszkania. W trudnych sytuacjach można szukać wsparcia w organizacjach polonijnych lub u doradców socjalnych.
Przyszłość belgijskiego systemu wsparcia
Reforma Arizona wpisuje się w szerszą debatę o przyszłości belgijskiego państwa opiekuńczego. W obliczu starzejącego się społeczeństwa, rosnących kosztów opieki i zmian na rynku pracy Belgia – podobnie jak inne kraje europejskie – szuka równowagi między solidarnością społeczną a stabilnością finansową systemu.
Czy reforma rzeczywiście zwiększy aktywność zawodową długotrwale bezrobotnych, czy raczej pogłębi ubóstwo i wykluczenie społeczne – pokażą dopiero najbliższe lata oraz oceny skutków jej wdrożenia.
