Flamandzki Dzień Otwartych Zabytków, który odbędzie się 14 września, to niepowtarzalna okazja, by zajrzeć do miejsc zazwyczaj zamkniętych dla publiczności. W ramach 37. edycji tego wydarzenia, znanego z odkrywania ukrytych pereł architektury regionu, szczególne zainteresowanie budzi inicjatywa Vrije Universiteit Brussel, który po raz pierwszy udostępni zwiedzającym swój najbardziej zagadkowy obiekt.
Budynek rektoratu VUB, zaprojektowany przez modernistę Renaata Braema, od dziesięcioleci wyróżnia się nietypową sylwetką. Nazywany potocznie „cygarem” lub „Caprice des Dieux” ze względu na eliptyczny kształt, uchodzi za przykład awangardowej architektury akademickiej z połowy XX wieku. Jego futurystyczna forma, odbiegająca od tradycyjnych wzorców, sprawia, że należy do najciekawszych realizacji modernizmu w stolicy.
Za surową fasadą kryją się detale o wysokiej wartości artystycznej. Kolorowe wejście, zaprojektowane przez samego Braema, prowadzi do wnętrza pełnego nieoczywistych rozwiązań. Spiralne schody, wijące się przez kolejne kondygnacje, wprowadzają w przestrzeń ozdobioną freskami, które niedawno odrestaurowano, przywracając im pierwotny blask. Punktem kulminacyjnym zwiedzania jest taras na dachu, skąd roztacza się panorama całego kampusu uniwersyteckiego.
Taras został zaprojektowany nie tylko jako element architektoniczny, lecz także symboliczny. Braem, tworząc go pół wieku temu, chciał zaoferować studentom i pracownikom miejsce refleksji i spojrzenia w przyszłość – jako metaforę otwartości i nieograniczonych możliwości rozwoju intelektualnego.
Program Dnia Otwartych Zabytków obejmuje setki obiektów sakralnych, militarnych i art déco w całej Flandrii. Towarzyszą im spacery tematyczne, zwiedzanie z przewodnikiem oraz specjalne trasy turystyczne. Tegoroczna edycja koncentruje się na Antwerpii, gdzie zaprezentowane zostanie bogactwo dziedzictwa religijnego – od barokowych świątyń po modernistyczne witraże. Gent i La Panne uczczą stulecie art déco, ukazując wybitne przykłady tego stylu. Grimbergen natomiast zaprosi do dawnych hangarów lotniczych o unikalnej, cylindrycznej konstrukcji, które stanowią rzadki przykład wojskowej inżynierii wczesnego XX wieku.
Udział w wydarzeniu jest bezpłatny, choć na niektóre atrakcje – zwłaszcza te z przewodnikiem lub ograniczoną liczbą miejsc – obowiązuje wcześniejsza rezerwacja. Pełen program dostępny jest online i można go filtrować według lokalizacji lub tematyki, co ułatwia zaplanowanie indywidualnych tras zwiedzania.
To wyjątkowe święto architektury pozwala odkryć dziedzictwo Flandrii, zwykle skryte przed oczami mieszkańców i turystów, jednocześnie oferując refleksję nad rozwojem stylów architektonicznych oraz ich kulturowym znaczeniem w historii regionu.
