Z najnowszego raportu Komitetu Badania Starzenia się Społeczeństwa wynika, że tempo wzrostu wydatków społecznych w Belgii w nadchodzących dekadach może być niższe, niż wcześniej zakładano. Według aktualnych prognoz, między 2024 a 2070 rokiem wydatki te wzrosną o 1,7 punktu procentowego PKB – niemal o połowę mniej niż przewidywano rok wcześniej (3,6 punktu procentowego).
Pozytywny wpływ reform strukturalnych
Jak podkreśla przewodnicząca Komitetu Greet T’Jonck, ta korekta prognoz jest efektem działań podejmowanych przez rząd Barta De Wevera. Wprowadzone reformy systemu zabezpieczenia społecznego zaczynają przynosić wymierne rezultaty, zwłaszcza w kontekście kontroli wydatków w dłuższej perspektywie.
Zdrowie i emerytury nadal rosną, reszta w odwrocie
Największy wzrost przewidywany jest w sektorze ochrony zdrowia – aż o 2,1 punktu procentowego PKB do 2070 roku. Głównymi czynnikami są starzejące się społeczeństwo i rosnące koszty nowoczesnych terapii medycznych.
Wydatki emerytalne wzrosną o 0,9 punktu procentowego PKB. To mniej niż obawiano się wcześniej i stanowi rezultat zmian systemowych, które lepiej dostosowują system do zmian demograficznych.
Pozostałe świadczenia – takie jak zasiłki dla bezrobotnych, świadczenia rodzinne czy renty z tytułu niezdolności do pracy – wykazują tendencję spadkową. To efekt m.in. ograniczenia długości wypłat zasiłków oraz cięć w niektórych obszarach wsparcia społecznego.
Wpływ reform na wysokość emerytur
Choć ogólny obraz podatkowy poprawia się, reformy mają istotne skutki społeczne. Jednym z kluczowych wskaźników jest tzw. benefit ratio – czyli stosunek przeciętnej emerytury do średniego wynagrodzenia. Wskaźnik ten będzie systematycznie malał.
Do 2070 roku:
- w sektorze publicznym benefit ratio spadnie o 11,9%,
- w sektorze prywatnym – o 9,2%,
- wśród osób samozatrudnionych – o 3,1%.
Spadki te odzwierciedlają nierównomierny wpływ reform na różne grupy zawodowe. Największe konsekwencje odczują pracownicy sektora publicznego, którzy dotychczas korzystali z bardziej korzystnych warunków emerytalnych.
Różnice między kobietami a mężczyznami
Reforma emerytalna w różny sposób wpłynie także na kobiety i mężczyzn. W sektorze prywatnym oraz wśród przedsiębiorców to kobiety będą bardziej narażone na spadek poziomu świadczeń – głównie z powodu krótszych ścieżek zawodowych i przerw w zatrudnieniu. W sektorze publicznym to mężczyźni odczują silniejszy spadek benefit ratio.
Wnioski i perspektywy
Prognozy Komitetu są istotne nie tylko dla planowania finansów publicznych, ale również dla monitorowania skutków społecznych reform. Obniżenie tempa wzrostu wydatków społecznych tworzy większe możliwości fiskalne dla innych priorytetów budżetowych, ale jednocześnie rodzi pytania o adekwatność świadczeń i poziom życia emerytów w przyszłości.
Zachowanie równowagi między stabilnością finansów publicznych a skuteczną ochroną socjalną będzie jednym z największych wyzwań dla decydentów w obliczu starzejącego się społeczeństwa.
