Minister Pracy i Gospodarki David Clarinval z Ruchu Reformatorskiego (MR) przedstawił ambitny plan przekształceń w zakresie prawa pracy, obejmujący ograniczenie okresów wypowiedzenia oraz wprowadzenie znacznej elastyczności na rynku zatrudnienia. Te zmiany stanowią kontynuację już zatwierdzonej reformy systemu bezrobocia.
Kontekst polityczny reformy:
David Clarinval, pierwszy liberalny minister zatrudnienia na szczeblu federalnym od 104 lat, wykorzystuje korzystną konfigurację polityczną koalicji Arizona do realizacji szerokiego programu reform. W przeciwieństwie do poprzedniej kadencji w ramach Vivaldi, gdzie musiał konfrontować się z partnerami socjalistycznymi i ekologicznymi, obecnie może swobodniej realizować liberalną agendę przy wsparciu Barta De Wevera i przewodniczącego swojej partii Georges’a-Louisa Bouchez’a.
Kompleksowa modernizacja prawa pracy:
Planowana reforma obejmuje kilka kluczowych elementów:
Generalizacja flexi-jobs we wszystkich sektorach działalności gospodarczej, umożliwiająca przedsiębiorstwom większą elastyczność w zarządzaniu zasobami ludzkimi.
Przywrócenie systemu okresów próbnych przy zatrudnianiu nowych pracowników, co ma ułatwić pracodawcom ocenę kompetencji kandydatów.
Zniesienie jednego z trzech dni zwolnienia chorobowego bez konieczności przedstawiania zaświadczenia lekarskiego, mające na celu ograniczenie nadużyć w tym obszarze.
Wprowadzenie elastycznych harmonogramów pracy typu „akordeon”, umożliwiających modulację czasu pracy w cyklach tygodniowych, miesięcznych lub rocznych.
Rozszerzenie i ułatwienie wykonywania godzin nadliczbowych dla zwiększenia produktywności przedsiębiorstw.
Ograniczenie okresów wypowiedzenia:
Najbardziej kontrowersyjnym elementem reformy jest planowane ograniczenie okresów wypowiedzenia do jednego roku dla nowych zatrudnień, niezależnie od stażu pracy. Dla kandydatów nieobranych w wyborach społecznych okres ten zostanie skrócony do sześciu miesięcy, w porównaniu z obecną dwuletnią ochroną.
Obecny system okresów wypowiedzenia:
Obowiązujące od 2013 roku przepisy wprowadzające jednolity status dla robotników i pracowników umysłowych przewidują stopniowane okresy wypowiedzenia:
- Jeden tydzień dla stażu od zera do trzech miesięcy
- Trzy tygodnie dla stażu od trzech do czterech miesięcy
- Postupowy wzrost o jeden tydzień miesięcznie do sześciu miesięcy stażu
- Dalszy wzrost o jeden tydzień co trzy miesiące do dwóch lat stażu
- Dodatkowe tygodnie dla stażu od dwóch do pięciu lat
- Trzy tygodnie dodatkowo za każdy rok stażu powyżej pięciu lat
Obecnie pracownicy z stażem 16-17 lat mają prawo do 51 tygodni wypowiedzenia, a po 17 latach do 54 tygodni. Reforma wprowadzi maksymalne ograniczenie do 52 tygodni (jeden rok) wyłącznie dla kontraktów podpisanych po wejściu w życie nowych przepisów.
Zmiany w systemie zasiłków:
Równolegle z reformą prawa pracy, minister kontynuuje implementację reformy systemu bezrobocia, która rozpocznie się 1 stycznia 2026 roku w trzech etapach:
- Styczeń: 24 000 osób bezrobotnych ponad 20 lat
- Marzec: 45 000 osób bezrobotnych ponad 8 lat
- Kwiecień: 45 000 osób bezrobotnych poniżej 8 lat
Łącznie pierwsza fala dotknie 114 000 osób, a druga w lipcu kolejne 60 000. Minister szacuje oszczędności budżetowe na minimum 5 miliardów euro netto w całej kadencji.
Kontekst europejski i trwałość reform:
Clarinval podkreśla, że planowane zmiany mają na celu dostosowanie Belgii do europejskich standardów w zakresie polityki społeczno-gospodarczej. Minister wyraża przekonanie o nieodwracalności tych reform, porównując je do podobnych przekształceń przeprowadzonych w Niemczech i Francji, gdzie ograniczono czasowo zasiłki dla bezrobotnych.
Skutki regionalne:
Reforma będzie miała większy wpływ na południowe regiony kraju, gdzie stopa bezrobocia jest wyższa niż w Flandrii. Minister wskazuje na konieczność dostosowania się regionalnych służb zatrudnienia (Forem, Actiris) do nowych wyzwań, wyrażając szczególne zaniepokojenie brakiem rządu regionalnego w Brukseli.
Ta kompleksowa modernizacja rynku pracy stanowi, według słów ministra, „rewolucję liberalną” mającą na celu zwiększenie konkurencyjności belgijskiej gospodarki i dostosowanie jej do współczesnych wyzwań europejskiego rynku pracy.
