Coraz więcej opuszczonych kościołów w Belgii znajduje nowych właścicieli. Dawne miejsca kultu stają się przestrzeniami mieszkalnymi, kulturalnymi czy biurowymi, odpowiadając na zmieniające się potrzeby społeczne. Ale jak wygląda proces sprzedaży i adaptacji takich budynków?
Planowanie przyszłości kościołów
Do czerwca wszystkie flamandzkie gminy muszą przygotować plany polityki kościelnej, które określą losy parafialnych świątyń. Decyzje dotyczące ich przyszłości zależą od lokalnych władz, które mogą zdecydować o zachowaniu funkcji religijnych, współdzieleniu przestrzeni lub pełnej zmianie przeznaczenia budynku. Malejąca liczba wiernych sprawia, że wiele kościołów czeka przekształcenie. W 2023 roku w niedzielnych mszach uczestniczyło zaledwie 167 tysięcy osób – o ponad 40% mniej niż jeszcze w 2017 roku.
W ostatnich latach w Belgii 159 kościołów zostało oficjalnie wyłączonych z funkcji sakralnych, a niektóre trafiły na rynek nieruchomości. Sprzedaż budynków sakralnych nie jest jednak prosta – wymaga znalezienia odpowiedniego nabywcy i spełnienia szeregu formalności.
Sprzedaż kościołów – wyzwanie dla gmin
„Sprzedaż kościoła to proces wyjątkowo skomplikowany” – podkreśla Mickey Bosschert, założycielka platformy Reliplan, która specjalizuje się w sprzedaży świątyń. „W Belgii brakuje jeszcze wiedzy i doświadczenia w tym zakresie. Często przygotowuje się raporty, które okazują się nierealne do wdrożenia”. Reliplan, mająca na koncie sprzedaż ponad tysiąca kościołów w Holandii, wspiera również procesy w Belgii, gdzie z sukcesem sfinalizowała już kilka transakcji.
Jednym z kluczowych wyzwań jest konieczność uzyskania zgody na adaptację budynku od lokalnych społeczności parafialnych oraz uwzględnienie wymogów ochrony konserwatorskiej. Wiele kościołów to budynki objęte ochroną zabytków, co ogranicza możliwości ich modyfikacji.
Kim są nabywcy kościołów?
Mimo trudności sprzedaż kościołów cieszy się zainteresowaniem. Do potencjalnych nabywców należą firmy, instytucje kulturalne, organizacje społeczne oraz osoby prywatne poszukujące wyjątkowych przestrzeni mieszkalnych lub użytkowych. Bosschert podkreśla, że kluczowe pytania, jakie padają podczas transakcji, dotyczą potrzeb lokalnej społeczności oraz możliwości adaptacji przestrzeni do nowych funkcji.
„Kupno kościoła to nie tylko inwestycja, ale także szansa na zachowanie historycznego dziedzictwa” – dodaje Bosschert. Wśród przykładów udanych adaptacji są kościoły przekształcone w sale koncertowe, przestrzenie coworkingowe czy unikalne domy mieszkalne.
Drugie życie sakralnych przestrzeni
Dla wielu nabywców decyzja o zakupie kościoła jest natychmiastowa. „Jeszcze zanim wszedłem do środka, wiedziałem, że to miejsce jest wyjątkowe” – mówi jeden z nowych właścicieli. Przekształcone kościoły stają się często symbolami nowoczesnego podejścia do architektury i adaptacji przestrzeni.
Transformacja kościołów wymaga jednak zrównoważonego podejścia, które uwzględnia potrzeby lokalnej społeczności, historyczne znaczenie budynku oraz nowe funkcje, jakie ma pełnić. W obliczu rosnącej liczby opuszczonych świątyń, przekształcenie ich w użyteczne obiekty to nie tylko wyzwanie, ale i szansa na nowe życie tych wyjątkowych miejsc.
