Komisja Finansów Izby Reprezentantów zatwierdziła we wtorek w pierwszym czytaniu część fiskalną ustawy programowej, zawierającą fundamentalne elementy reform koalicji Arizona. Na wniosek opozycji przeprowadzone zostanie drugie czytanie, które może wprowadzić dodatkowe poprawki do przedłożonego tekstu legislacyjnego.
Ustawa programowa stanowi pierwszy etap implementacji reformatorskich założeń obecnej większości parlamentarnej. Dokument wymaga opinii kilku komisji specjalistycznych, w tym Komisji Spraw Społecznych, która rozpocznie w środę analizę części dotyczącej zatrudnienia, obejmującej ograniczenie czasowe zasiłków dla bezrobotnych.
Zakres fiskalny projektu ustawy obejmuje szereg technicznych i strategicznych modyfikacji systemu podatkowego. Wśród kluczowych instrumentów znalazły się exit tax, mające przeciwdziałać emigracji belgijskich przedsiębiorstw do innych jurysdykcji, harmonizacja reżimów fiskalnych rezerw likwidacyjnych oraz carried interests wprowadzające dwudziestopięcioprocentowe opodatkowanie wynagrodzeń zarządzających funduszami inwestycyjnymi.
Harmonizacja podatków transportowych i mieszkaniowych
Reformie ulegną również opłaty lotniskowe, które zostaną ujednolicone w ramach krajowego systemu podatkowego. Znaczące zmiany dotyczą podatku VAT od renowacji prywatnych mieszkań, rozbiórki budynków oraz rekonstrukcji lokali mieszkalnych. Ustawa ma na celu utrwalenie sześcioprocentowej stawki przy jednoczesnym wykluczeniu z preferencji instalacji takich jak kotły olejowe, co wpisuje się w strategię transformacji energetycznej.
System opodatkowania rachunków papierów wartościowych zostanie zmodyfikowany w celu eliminacji nadużyć i mechanizmów obchodzenia tego podatku, który w ubiegłym roku wygenerował przychody w wysokości 362 milionów euro. Minister finansów Jan Jambon podkreślił konieczność wzmocnienia skuteczności tego instrumentu fiskalnego wobec rosnących potrzeb budżetowych państwa.
Jedną z najbardziej kontrowersyjnych zmian jest podwyższenie opłaty rejestracyjnej za wniosek o obywatelstwo belgijskie ze 150 do 1000 euro. Ta znacząca podwyżka budzi obawy w kontekście dostępności procedur naturalizacyjnych dla osób o ograniczonych możliwościach finansowych.
Przywrócenie regularyzacji fiskalnej
Koalicja Arizona zdecydowała o przywróceniu mechanizmu regularyzacji fiskalnej, który został zniesiony przez poprzedni rząd. System przewiduje trzydziestoprocentową karę dodatkową do należnej stawki podatkowej w przypadku spóźnionego wypełnienia obowiązków fiskalnych przez podatnika. W odniesieniu do papierów wartościowych łączne obciążenie może osiągnąć sześćdziesiąt procent, składając się z trzydziestoprocentowego podatku u źródła oraz analogicznej kary. Dla kapitałów objętych przedawnieniem fiskalnym stawka wyniesie czterdzieści pięć procent.
Implementacja regularizacji wymaga zawarcia porozumień kooperacyjnych z regionami w zakresie podatków regionalnych. Kontakty zostały już nawiązane z Flandrią i Walonią, podczas gdy sytuacja z Brukselą pozostaje skomplikowana ze względu na brak pełnoprawnego rządu regionalnego.
Ochrona podatników dobrej wiary
Ustawa programowa wprowadza również mechanizmy ochronne dla podatników działających w dobrej wierze. Nowe przepisy ustanawiają domniemanie dobrej wiary w przypadku pierwszego naruszenia obowiązków podatkowych przez podatnika. To rozwiązanie ma na celu zrównoważenie zwiększonych uprawnień kontrolnych administracji skarbowej z ochroną praw obywatelskich.
Minister Jambon zapewnił, że wszystkie przepisy wejdą w życie pierwszego lipca, pod warunkiem terminowego zatwierdzenia przez Izbę Reprezentantów. Opozycja wyrażała jednak liczne zastrzeżenia wobec poszczególnych rozwiązań. Przedstawiciele PS, PTB oraz Ecolo krytykowali niektóre instrumenty jako preferencje dla zamożnych warstw społeczeństwa, podczas gdy Open VLD wyrażało obawy dotyczące wpływu nowych podatków na klimat inwestycyjny w Belgii.
Kontrowersje wokół nadzoru cyfrowego
Niektóre przepisy zostały wycofane z pierwotnego projektu w wyniku krytyki, szczególnie dotyczącej wykorzystania data mining w rejestrach rachunków bankowych do walki z oszustwami podatkowymi. Urząd Ochrony Danych ostrzegł przed „szczególnie poważną ingerencją” w prywatność podatników, co wywołało niepokój w szeregach MR. Deputowany Mathieu Michel poruszył tę kwestię podczas sesji plenarnej i ponownie zwrócił na nią uwagę w poniedziałek.
Trwające w rządzie dyskusje dotyczące zakresu uprawnień kontrolnych mogą prowadzić do dalszych modyfikacji projektu przed drugim czytaniem. Równowaga między skutecznością walki z unikaniem opodatkowania a ochroną prywatności obywateli pozostaje kluczowym wyzwaniem dla implementacji reformy fiskalnej koalicji Arizona.
