Belgijski projekt badawczy w dziedzinie technologii wodorowych nie otrzyma 19 milionów euro dotacji unijnych z powodu sporu kompetencyjnego między rządem federalnym a Flandrią. Minister energii, Tinne Van der Straeten (Groen), wycofała rozporządzenie umożliwiające przekazanie środków, tłumacząc decyzję niepewnością prawną wywołaną działaniami rządu flamandzkiego.
Konflikt o kompetencje
Fundusze miały pochodzić z drugiego naboru w ramach unijnego programu „Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności” (RRF), który wspiera innowacje w kluczowych obszarach technologicznych. Podczas pierwszego naboru Belgia otrzymała już 30 milionów euro na projekty wodorowe.
W październiku 2023 roku Flandria złożyła jednak skargę do Rady Stanu, zarzucając minister Van der Straeten przekroczenie jej uprawnień. Zdaniem minister energii Flandrii, Zuhal Demir (N-VA), decyzja federalna ingerowała w kompetencje regionów, co podważało legalność całego procesu.
„Niepewność prawna sprawiła, że firmy i instytucje badawcze ryzykowały koniecznością zwrotu środków. Dlatego zdecydowałam o wycofaniu rozporządzenia” – tłumaczy Van der Straeten.
Firmy i instytuty badawcze na straconej pozycji
Wśród beneficjentów dotacji miały znaleźć się znane belgijskie firmy i instytuty badawcze, takie jak Agfa-Gevaert, Hydrogenics, Solhyd z siedzibą w Leuven, KU Leuven, Vito czy Uniwersytet w Antwerpii. Projekty miały koncentrować się na innowacjach w produkcji i wykorzystaniu wodoru jako czystego źródła energii.
Jednak opóźnienia wywołane sporem prawnym sprawiły, że realizacja projektów w przewidzianym przez UE terminie – do połowy 2026 roku – stała się nierealna.
Alternatywne plany
Minister Van der Straeten zapowiedziała, że rozważa przekierowanie funduszy na budowę sztucznej wyspy energetycznej „Księżniczka Elżbieta” na Morzu Północnym. Projekt ten, mający kluczowe znaczenie dla belgijskiej transformacji energetycznej, zmaga się z rosnącymi kosztami i problemami logistycznymi.
Zmarnowana szansa
Decyzja o wycofaniu dotacji uwidacznia podziały polityczne w Belgii i ich wpływ na realizację kluczowych projektów w dziedzinie energii odnawialnej. Strata 19 milionów euro to nie tylko cios dla belgijskiego sektora wodorowego, ale także przykład, jak spory kompetencyjne mogą osłabić zdolność kraju do skutecznego wykorzystania funduszy unijnych.
W kontekście rosnącej konkurencji w dziedzinie technologii wodorowych na świecie, Belgia musi pilnie wypracować mechanizmy, które pozwolą na lepszą koordynację między rządem federalnym a regionami, aby nie tracić kolejnych szans na rozwój innowacyjnych projektów.
