Belgijski parlament zakończył czwartkowe posiedzenie plenarne przyjęciem szeregu ustaw obejmujących kluczowe obszary polityki publicznej – od systemu opieki zdrowotnej, przez wymiar sprawiedliwości i obronność, po zwalczanie nadużyć socjalnych oraz opodatkowanie sektora bankowego. Głosowania wyraźnie zarysowały linie podziału między koalicją rządzącą a opozycją, szczególnie w sprawach minimalnej odpłatności za leki oraz wprowadzenia kar za ucieczki z zakładów karnych.
Minimalna dopłata za leki od nowego roku
Jedną z najbardziej dyskutowanych zmian jest wprowadzenie minimalnego poziomu współpłacenia za leki refundowane. Projekt autorstwa Jana Bertelsa z partii Vooruit – ugrupowania ministra zdrowia Franka Vandenbroucke’a – zakłada, że od 1 stycznia 2026 r. każdy pacjent zapłaci co najmniej 1 euro za opakowanie leku przy podwyższonej refundacji (intervention majorée) lub minimum 2 euro w pozostałych przypadkach.
Regulację poparła koalicja rządząca. Przeciw zagłosowały PS, PTB oraz Ecolo-Groen wraz z DéFI, wskazując, że nowe zasady najbardziej dotkną osoby o najniższych dochodach. Vlaams Belang i Open Vld wstrzymały się od głosu.
Ucieczka z więzienia stanie się przestępstwem
Belgia wkrótce dołączy do państw, w których sama ucieczka z zakładu karnego jest karalna. Dotychczas brakowało sankcji za sam fakt opuszczenia więzienia bez zezwolenia – odpowiedzialność dotyczyła jedynie osób pomagających w ucieczce lub przestępstw popełnionych przy tej okazji. Projekt minister sprawiedliwości Annelies Verlinden przewiduje karę od sześciu miesięcy do trzech lat pozbawienia wolności za ucieczkę, a także penalizację celowego uszkadzania lub sabotowania bransoletki elektronicznej.
Ustawę poparła koalicja wraz z Vlaams Belang. Opozycja lewicowa była przeciw, uznając zmiany za symboliczne i mało skuteczne. Posłowie PS, PTB i Ecolo-Groen przywoływali przykład Francji, gdzie podobne przepisy obowiązują od lat, a mimo to wskaźnik ucieczek pozostaje wielokrotnie wyższy niż w Belgii. Open Vld i DéFI wstrzymały się od głosu.
Surowsze kary za oszustwa socjalne
Zaostrzone zostaną również sankcje za nadużycia w systemie zabezpieczeń społecznych. Projekt przygotowany m.in. przez ministra odpowiedzialnego za zwalczanie oszustw socjalnych Roba Beendersa ogranicza swobodę sędziów przy wymierzaniu kar w przypadkach naruszeń Kodeksu karnego socjalnego z okolicznościami obciążającymi. Jeśli czyn popełniono świadomie i z premedytacją lub towarzyszyły mu groźby bądź przemoc wobec inspektora, sąd będzie zobowiązany nałożyć grzywnę w wysokości co najmniej 50 proc. maksymalnej przewidzianej kwoty.
Projekt poparła większość rządowa oraz Vlaams Belang. Pozostałe ugrupowania opozycyjne wstrzymały się od głosu.
Dodatkowy podatek bankowy przyniesie 150 milionów euro
Izba zatwierdziła także wprowadzenie dodatkowego podatku od instytucji kredytowych, który – według rządu federalnego – ma przynieść budżetowi 150 mln euro rocznie. Nowa danina wejdzie w życie 1 stycznia przyszłego roku i stanowi rozszerzenie obciążenia funkcjonującego od 2012 r., opartego na wartości depozytów oszczędnościowych gromadzonych przez banki.
Przeciw zagłosowały jedynie Open Vld i Vlaams Belang. Pozostałe partie – zarówno koalicyjne, jak i opozycyjne, w tym DéFI – poparły regulację.
Strategia wojskowa do 2034 roku
Parlament przyjął również ustawę o programowaniu wojskowym, która nadaje ramy prawne strategicznej wizji ministra obrony Theo Franckena i wyznacza kierunki inwestycji w siły zbrojne do 2034 r. To trzecia taka ustawa w historii Belgii – po regulacjach z 2017 r. oraz 2022 r., przyjętych w ramach planu Star.
Obronność pozostaje jednym z priorytetów obecnego rządu federalnego. W związku ze zmienioną sytuacją geopolityczną i zagrożeniami na wschodniej flance Europy planowane są inwestycje rzędu 34 mld euro. Sama ustawa programowa nie uruchamia jednak tych środków – ich wydatkowanie będzie zależeć od corocznych decyzji budżetowych.
Zgodnie z planami armia ma zostać znacząco wzmocniona: do 2035 r. liczyć 34 500 żołnierzy zawodowych, 8 500 pracowników cywilnych oraz 12 800 rezerwistów. Wśród zapowiadanych zakupów znajdują się m.in. jedenaście dodatkowych myśliwców F-35, trzecia fregata, system obrony przeciwlotniczej, drony oraz środki do ich zwalczania. Zwiększone mają być także nakłady na badania i innowacje.
Za ustawą głosowała koalicja rządząca. PS, PTB i Ecolo-Groen były przeciw, natomiast Open Vld, Vlaams Belang i DéFI wstrzymały się od głosu. W osobnym głosowaniu parlament zatwierdził kontyngent armii na 2026 r., ustalając go na poziomie 30 300 żołnierzy wobec 27 500 w roku bieżącym.
Rekompensata dla CPAS za ograniczenie zasiłków
Na zakończenie posłowie zatwierdzili wypłatę 26 mln euro rekompensaty dla ośrodków pomocy społecznej CPAS/OCMW w związku z wprowadzonym ograniczeniem czasowym prawa do zasiłku dla bezrobotnych. Sama zasada rekompensaty została przyjęta wcześniej, jednak jej uruchomienie wymagało dodatkowej korekty budżetowej, która trafiła pod obrady dopiero teraz. Opozycja krytykowała opóźnienie w przedstawieniu projektu.
