Gmina Ixelles przygotowuje zmianę w zasadach finansowania projektów artystycznych realizowanych na miejskiej infrastrukturze. Władze zdecydowały o zniesieniu górnego limitu dotacji dla twórców podejmujących się malowania skrzynek elektrycznych należących do Sibelga. Decyzja ma odpowiadać na wzrost kosztów materiałów oraz ułatwić pozyskanie bardziej doświadczonych artystów do pracy w przestrzeni publicznej.
Zmiana wpisuje się w prowadzoną od kilku lat strategię wykorzystywania sztuki ulicznej jako narzędzia przeciwdziałania wandalizmowi i nielegalnym graffiti. Program murali na elementach infrastruktury energetycznej w wielu miejscach okazał się skutecznym sposobem ochrony mienia publicznego.
Dotychczasowy system i jego ograniczenia
Zasady obowiązujące od 2021 r. przewidywały maksymalną dotację w wysokości 150 euro za jedną skrzynkę elektryczną. Dodatkowo artyści mogli otrzymać 50 euro na zastosowanie lakieru antygraffiti, co dawało łącznie 200 euro na obiekt.
Według władz gminy kwota ta przestała odpowiadać realnym kosztom. Ceny farb zewnętrznych, specjalistycznych materiałów i środków ochronnych znacząco wzrosły, przez co dotychczasowy limit nie pokrywa już nawet podstawowych wydatków związanych z realizacją projektu.
Zbyt niskie finansowanie zniechęcało także doświadczonych twórców, którzy mogliby wnieść wyższą jakość artystyczną. Przy sztywnym limicie dotacji wielu z nich wybierało zlecenia komercyjne lub programy oferujące korzystniejsze warunki w innych gminach.
Zróżnicowane warunki realizacji
Argumentem za zniesieniem limitu jest także duże zróżnicowanie warunków, w jakich funkcjonują poszczególne prace. Skrzynki elektryczne w Ixelles znajdują się w lokalizacjach o bardzo różnym poziomie narażenia na dewastację.
W niektórych częściach gminy murale pozostają nienaruszone przez długi czas, w innych wymagają częstych poprawek mimo zabezpieczeń. Oznacza to dodatkowe koszty i nakład pracy dla artystów działających w bardziej problematycznych miejscach. Władze uznają, że jednolite wynagrodzenie nie odzwierciedla tych różnic.
Elastyczne podejście do finansowania ma pozwolić na dopasowanie wysokości dotacji do specyfiki lokalizacji oraz stopnia złożoności projektu.
Procedury aplikacyjne bez zmian
Zniesienie limitu nie oznacza zmian w procedurach. Artyści nadal muszą składać szczegółowe projekty, opisujące koncepcję, motywy i techniki malarskie, a także sposób wpisania pracy w przestrzeń publiczną.
Lokalizacje wybierane są w ramach konsultacji między gminą, mieszkańcami i twórcą. Umowy dotyczą wyłącznie infrastruktury należącej do Sibelga, operatora sieci energetycznej w regionie brukselskim.
Sztuka uliczna jako narzędzie polityki miejskiej
Program w Ixelles jest elementem szerszego trendu wykorzystywania sztuki ulicznej do poprawy estetyki i bezpieczeństwa przestrzeni publicznej. Doświadczenia z poprzednich lat pokazują, że profesjonalnie wykonane murale skutecznie zniechęcają do niszczenia obiektów.
Mechanizm ten wiąże się z utrzymaniem porządku i estetyki, które sprzyjają poszanowaniu wspólnej przestrzeni. Podobne inicjatywy realizowane są także w innych gminach regionu, m.in. w Etterbeek, co potwierdza rosnącą popularność tego rozwiązania.
Perspektywy finansowe i dalsze kroki
Ostateczne zatwierdzenie nowych zasad ma nastąpić podczas najbliższego posiedzenia rady gminy w czwartek. Każdy projekt będzie oceniany indywidualnie, a wysokość dotacji uzależniona od kosztów materiałów, nakładu pracy, doświadczenia artysty oraz charakteru lokalizacji.
Gmina zastrzega sobie prawo do negocjowania kwot i odrzucania propozycji uznanych za nieadekwatne. Władze liczą, że większa elastyczność finansowa umożliwi realizację bardziej ambitnych projektów i podniesie jakość sztuki w przestrzeni publicznej Ixelles. Efekty zmian będą uważnie obserwowane także przez inne gminy regionu brukselskiego.
