Rada gminna Charleroi zdecydowała w poniedziałek wieczorem o złożeniu do Rady Stanu skargi o unieważnienie decyzji rządu Walonii dotyczącej warunkowego pozwolenia urbanistycznego na utworzenie tymczasowego ośrodka przyjęć Fedasil w Lodelinsart. To kolejny etap sporu, który ujawnia napięcia między zakresem autonomii lokalnej a kompetencjami regionu i pokazuje różne wizje wykorzystania strategicznych terenów miejskich.
Geneza projektu i zmiana podejścia miasta
Pomysł przekształcenia zamkniętego w 2022 r. sklepu Makro w tymczasowy ośrodek dla osób ubiegających się o azyl pojawił się w obliczu poważnego deficytu miejsc w strukturach Fedasil. Początkowo Charleroi deklarowało otwartość na projekt, traktując go jako część solidarnego udziału w reagowaniu na kryzys związany z liczbą dostępnych miejsc.
W ostatnich miesiącach miasto wyraźnie zmieniło swoje stanowisko. Właściciel terenu zaprezentował alternatywny projekt przewidujący powstanie wielofunkcyjnego kompleksu handlowo-biurowego oraz przestrzeni dla MŚP, co – zdaniem władz Charleroi – lepiej odpowiada długoterminowym interesom gospodarczym i urbanistycznym dzielnicy Lodelinsart.
Kolejny etap sprzeciwu ze strony miasta
Charleroi już dwukrotnie próbowało zatrzymać projekt Fedasil. Złożenie skargi do Rady Stanu oznacza rozpoczęcie formalnej batalii prawnej. Rada Stanu, jako najwyższy sąd administracyjny w Belgii, ocenia zgodność z prawem decyzji władz publicznych, w tym decyzji urbanistycznych regionów.
Władze miasta podkreślają, że ich wcześniejsze zastrzeżenia nie zostały odpowiednio uwzględnione przez rząd Walonii. Obecny krok ma być zatem – według nich – konieczny w obronie interesu publicznego i lokalnej wizji rozwoju.
Zderzenie kompetencji i różne priorytety
Spór pokazuje złożoność belgijskiego podziału kompetencji. Polityka azylowa i zarządzanie ośrodkami należą do kompetencji federalnych, natomiast kwestie urbanistyczne pozostają w gestii regionów. Gminy mogą przedstawiać opinie, lecz nie mają kompetencji do blokowania regionalnych decyzji dotyczących planowania przestrzennego.
Władze Charleroi argumentują, że projekt Fedasil koliduje z ich strategią po zamknięciu Makro. Podkreślają potencjał gospodarczy alternatywnego projektu oraz możliwość tworzenia miejsc pracy i zwiększenia wpływów podatkowych.
Rząd Walonii odpowiada natomiast na pilną potrzebę zwiększenia liczby miejsc w ośrodkach recepcyjnych, co wynika z sytuacji związanej z federalną polityką migracyjną.
Kontekst kryzysu recepcyjnego
Fedasil od miesięcy zmaga się z chronicznym niedoborem miejsc, co było przedmiotem krytyki ze strony organizacji humanitarnych i instytucji europejskich. Wykorzystanie dużych, nieużywanych obiektów komercyjnych – takich jak były sklep Makro – jest jednym z niewielu sposobów na szybkie zwiększenie dostępnej pojemności.
Napięcia z władzami lokalnymi pojawiają się regularnie. W przeciwieństwie do wielu innych przypadków sprzeciwu, Charleroi nie odwołuje się do obaw społecznych, lecz do priorytetów gospodarczych i planistycznych.
Co dalej? Spór może potrwać długo
Skarga do Rady Stanu uruchamia procedurę, która może potrwać wiele miesięcy, a nawet lat. Sąd administracyjny oceni, czy decyzja rządu Walonii została podjęta zgodnie z prawem, czy właściwie uwzględniała stanowisko gminy oraz czy spełniono wszystkie wymogi proceduralne.
Miasto będzie musiało wykazać, że doszło do błędów proceduralnych, zatajenia kluczowych informacji lub naruszenia przepisów urbanistycznych. Rząd Walonii będzie natomiast bronił zgodności projektu z obowiązującymi normami oraz aktualnymi potrzebami.
Znaczenie sporu w skali ogólnokrajowej
Konflikt o ośrodek w Lodelinsart wykracza poza granice jednej gminy. To przykład kluczowego dylematu belgijskiego federalizmu: jak godzić interesy lokalne z priorytetami regionalnymi i federalnymi.
Spór może stać się ważnym precedensem dla innych gmin kwestionujących decyzje regionów. Przykład Charleroi pokazuje, że władze lokalne coraz częściej bronią własnej strategii przestrzennej przed inicjatywami narzucanymi z poziomu regionu.
Ostateczny wynik postępowania wpłynie zarówno na przyszłość terenu po Makro w Lodelinsart, jak i na szerszą debatę o równowadze kompetencji w belgijskim systemie federalnym.
