Trwający od kilku tygodni spór między przewodniczącym liberalnej partii MR Georges’em-Louisem Bouchezem a publicznym nadawcą RTBF nabiera kolejnych wymiarów. Konflikt, który rozpoczął się od sprawy użycia karty parkingowej dla osób z niepełnosprawnościami przez kierowcę polityka, przerodził się w poważny kryzys dotyczący relacji między władzą a niezależnością mediów. Zamiast wygasać, sprawa angażuje coraz więcej instytucji i staje się elementem gry politycznej w koalicji rządzącej Federacją Walonii-Brukseli.
Geneza konfliktu i eskalacja napięć
Punktem wyjścia było wykorzystanie przez kierowcę Georges’a-Louisa Boucheza karty parkingowej PMR, przeznaczonej dla osób z ograniczoną mobilnością. Gdy temat podjęła dziennikarka RTBF, lider MR zareagował gwałtownie, co zostało nagrane i ujawnione opinii publicznej. Ostra wymiana zdań między politykiem a reporterką wywołała dyskusję na temat dopuszczalnych granic zachowania przedstawicieli władzy wobec dziennikarzy.
Bouchez domagał się od RTBF uznania „uchybień” i wyznaczył termin do 19 września, dnia posiedzenia rady nadzorczej stacji. Zagroził, że w przeciwnym razie będzie bojkotował programy nadawcy. Rada nadzorcza przyjęła wówczas komunikat potwierdzający przywiązanie do wolności prasy i potępiający wszelkie formy zastraszania dziennikarzy. Dokument poparła opozycja i Les Engagés, natomiast przedstawiciele MR głosowali przeciw. Wcześniej RTBF przesłała już wyjaśnienia i wyraziła ubolewanie za pośrednictwem prawnika Boucheza.
Spór o audyt i jego metodologię
Stanowisko rady nie zadowoliło lidera liberałów. Bouchez wciąż domaga się audytu, który miałby ocenić „uchybienia deontologiczne” RTBF. Dopiero po zapoznaniu się z jego wynikami ma zadecydować o ewentualnym bojkocie. Ma to duże znaczenie w kontekście zaplanowanej na połowę października debaty przewodniczących partii politycznych organizowanej przez RTBF.
Problem w tym, że według źródeł w samej stacji nie ma i nie będzie wewnętrznego audytu. MR planuje więc wystąpić do Komitetu Audytu RTBF o zewnętrzną analizę, co wymaga jednak poparcia większości w radzie nadzorczej. Oznacza to konieczność uzyskania głosów Les Engagés – partnera koalicyjnego MR, który wcześniej opowiedział się przeciw stanowisku liberałów. Stawia to partię centroprawicową w kłopotliwej sytuacji.
Inicjatywa Partii Socjalistycznej w parlamencie
Na tym tle Partia Socjalistyczna podjęła własną inicjatywę. We wtorek złożyła w parlamencie Federacji Walonii-Brukseli projekt rezolucji, w którym – odwołując się do „nacisków i zastraszania ze strony przewodniczącego partii” – wzywa rząd do potwierdzenia przywiązania do wolności prasy, odrzucenia wszelkich form presji i obrony mediów publicznych.
Strategia PS jest jasna – podobnie jak przy głosowaniu w radzie nadzorczej, liczy na poparcie Les Engagés. To od ich decyzji będzie zależeć, czy ponownie przeciwstawią się koalicjantowi w imię obrony niezależności dziennikarskiej. Dylemat partii centroprawicowej sprowadza się do wyboru między lojalnością wobec rządu a zasadą wolności prasy.
Szerszy kontekst i implikacje
Konflikt nie ogranicza się do sporu osobistego między politykiem a dziennikarzami. Dotyczy fundamentalnych relacji między władzą polityczną a mediami publicznymi w demokracji. W grę wchodzi nie tylko kwestia dopuszczalnej krytyki ze strony polityków, lecz także mechanizmy nadzoru nad mediami publicznymi i granica między kontrolą a niedopuszczalnym naciskiem.
Sprawa ma również wymiar polityczny, ponieważ decyzje Les Engagés mogą przesądzić zarówno o kierunku prac rady nadzorczej RTBF, jak i o wyniku głosowań w parlamencie regionalnym. Ich stanowisko wskaże, czy są gotowi bronić niezależności mediów publicznych nawet kosztem napięć z głównym partnerem koalicyjnym.
Konflikt pozostaje nierozstrzygnięty. Bouchez nie wycofał się ze swoich żądań, PS przenosi sprawę na forum parlamentarne, a Les Engagés muszą określać swoje stanowisko w kolejnych głosowaniach. To, czy przewodniczący MR faktycznie zbojkotuje debatę w połowie października, zależeć będzie od dalszych wydarzeń i od tego, czy uda się przeforsować postulowany audyt zewnętrzny.
