Gmina Schaerbeek w regionie brukselskim przyjęła w środę wieczorem przełomowe rozwiązania w polityce zakupowej, które znacząco zmieniają podejście do zamówień publicznych. Rada gminy niemal jednogłośnie zatwierdziła nowe wytyczne, zaostrzające normy etyczne, społeczne i ekologiczne obowiązujące w przetargach.
Radny ds. zakupów Cédric Mahieu z partii Les Engagés nazwał przyjęte regulacje „najbardziej wymagającą polityką zakupową w Belgii w zakresie prawa międzynarodowego i praw człowieka”. Firmy ubiegające się o kontrakty będą musiały wykazać poszanowanie prawa międzynarodowego, a przedsiębiorstwa skazane za naruszenia środowiskowe, nadużycia społeczne lub łamanie praw pracowniczych mogą zostać wykluczone z udziału w postępowaniach.
Kontrowersyjne odniesienia do konfliktu bliskowschodniego
Szczególne emocje wzbudziła poprawka zgłoszona przez partię PTB/PVDA, odnosząca się bezpośrednio do konfliktu izraelsko-palestyńskiego. Dokument przyjęty przez większość radnych zawiera sformułowania o „ludobójstwie ludności Gazy” oraz „przestępczych atakach osadników na Zachodnim Brzegu i we Wschodniej Jerozolimie”. Radna Laure Lita z MR/Les Engagés wstrzymała się od głosu, uzasadniając, że poprawka nie ma wystarczająco uniwersalnego charakteru.
Nowe przepisy przewidują również, że Schaerbeek w niepublikowanych procedurach przetargowych nie będzie kontaktować się z firmami wskazywanymi przez międzynarodowe instytucje jako podmioty łamiące prawo międzynarodowe. Ograniczenia te mogą dotyczyć firm zaangażowanych w nielegalne osadnictwo, wojnę w Ukrainie czy konflikty w Afryce. Mahieu podkreślił, że gmina już obecnie nie współpracuje z takimi przedsiębiorstwami.
Apel o zmiany na szczeblu europejskim
Przyjęte regulacje wykraczają poza ramy lokalne. Schaerbeek wezwał władze federalne do wystąpienia do Komisji Europejskiej z postulatem modyfikacji przepisów dotyczących zamówień publicznych, tak aby umożliwić pełniejsze uwzględnianie kryteriów związanych z poszanowaniem prawa międzynarodowego.
Decyzja gminy wpisuje się w szerszy trend europejskich samorządów, które coraz częściej wykorzystują swoją autonomię, aby promować wartości etyczne i społeczne w polityce zakupowej. Wprowadzone kryteria mogą stać się precedensem dla innych belgijskich gmin, rozważających podobne rozwiązania.
Nowe przepisy odzwierciedlają także rosnące oczekiwania mieszkańców wobec przejrzystości i odpowiedzialności instytucji publicznych w obliczu globalnych wyzwań społecznych i środowiskowych. Ich praktyczna realizacja będzie jednak wymagała stworzenia precyzyjnych mechanizmów weryfikacji przedsiębiorstw, co może stanowić poważne wyzwanie administracyjne dla gminy.
