Dane przedstawione w środę przez minister-przewodniczącą Federacji Walonia-Bruksela ds. szkolnictwa wyższego Elisabeth Degryse (Engagés) ujawniają dramatyczny spadek zainteresowania kierunkami pedagogicznymi. W ciągu zaledwie dwóch lat liczba studentów rozpoczynających studia na kierunkach przygotowujących do zawodu nauczyciela w szkolnictwie podstawowym i gimnazjalnym (szkoła średnia do 3. klasy) zmniejszyła się o 31%.
Skala problemu w liczbach
Statystyki przedstawione w komisji parlamentarnej wskazują na gwałtowne załamanie: z 5146 studentów zapisanych na pierwszy rok studiów pedagogicznych w 2022 roku, liczba spadła do zaledwie 3562 w roku 2024. Ten znaczący regres nabiera szczególnego znaczenia w kontekście chronicznego niedoboru kadry nauczycielskiej, z którym zmaga się Federacja Walonia-Bruksela.
Zróżnicowanie spadku w poszczególnych sekcjach
Szczególnie niepokojące dane dotyczą sekcji 3, przygotowującej przyszłych nauczycieli dla klas od 5. roku szkoły podstawowej do 3. roku szkoły średniej, gdzie odnotowano najgłębszy spadek – aż o 38% w ciągu dwóch lat. Informację tę przekazała Elisabeth Degryse w odpowiedzi na pytania posłanki Valérie Dejardin (PS).
W sekcji 2, kształcącej nauczycieli dla klas od 3. roku przedszkola do 6. roku szkoły podstawowej, spadek zapisów w tym samym okresie wyniósł 27%. Natomiast w sekcji 1, przygotowującej pedagogów dla klas od 1. roku przedszkola do 2. roku szkoły podstawowej, odnotowano spadek o 21%.
Kontekst polityczny i wpływ reform
Tendencja spadkowa w rekrutacji na kierunki pedagogiczne obserwowana jest już od około dziesięciu lat, jednak w ostatnich dwóch latach proces ten znacząco przyspieszył. Jest to zjawisko szczególnie niepokojące w świetle strategicznych potrzeb kadrowych systemu edukacji.
Nie bez znaczenia może być zbieżność czasowa tego gwałtownego spadku z wydłużeniem studiów nauczycielskich z trzech do czterech lat, co nastąpiło wraz z początkiem roku akademickiego 2023. Dodatkowo, zeszłego lata nowy rząd MR-Engagés ogłosił zamiar zakończenia praktyki mianowania nauczycieli, co mogło dodatkowo wpłynąć na atrakcyjność zawodu w oczach potencjalnych kandydatów.
Regionalny rozkład studentów kierunków pedagogicznych
Pod względem geograficznym, najwięcej studentów kierunków pedagogicznych kształci się w Hainaut (30,1%), następnie w prowincji Liège (24,8%) oraz w Brukseli (20,2%). Prowincje Namur, Luksemburg i Brabancja Walońska łącznie skupiają 25% zapisanych studentów.
Analiza politycznych implikacji
Przedstawione dane stawiają nowy rząd przed poważnym wyzwaniem politycznym. Spadek liczby kandydatów na nauczycieli może potencjalnie pogłębić istniejący już kryzys kadrowy w sektorze edukacji, co wymaga pilnych i kompleksowych działań ze strony władz.
Powyższe statystyki mogą również wskazywać na spadającą atrakcyjność zawodu nauczyciela, co skłania do refleksji nad statusem społecznym pedagogów, warunkami pracy oraz perspektywami zawodowymi. Reforma wydłużająca okres studiów oraz zmiana w systemie zatrudnienia mogą być postrzegane jako czynniki zniechęcające, wpływające na decyzje młodych ludzi dotyczące wyboru ścieżki kariery.
W szerszym kontekście, sytuacja ta stanowi istotny element debaty na temat przyszłości systemu edukacji we francusko-języcznej części Belgii i może wymagać głębokiej rewizji polityki edukacyjnej oraz strategii kształcenia przyszłych nauczycieli.
