Aby złagodzić problem przepełnienia zakładów karnych, minister sprawiedliwości zdecydowała o przedłużeniu zawieszenia wykonywania krótkoterminowych kar więzienia do 6 kwietnia 2025 roku.
Kryzys przepełnienia więzień i decyzja o zawieszeniu egzekucji wyroków
W poprzednich latach belgijska polityka penitencjarna zakładała obowiązkowe odbywanie kary w zakładzie karnym nawet w przypadku krótkich wyroków. We wrześniu 2022 roku zaczęto wdrażać tę zasadę dla osób skazanych na kary od 2 do 3 lat, a rok później objęto nią także skazanych na mniej niż 2 lata. Wcześniej wiele takich wyroków było wykonywanych w warunkach aresztu domowego przy użyciu elektronicznego dozoru.
Efektem tego była gwałtownie rosnąca liczba osadzonych, co doprowadziło do pogorszenia warunków w przepełnionych zakładach karnych. W marcu 2024 roku, po ujawnieniu brutalnego aktu tortur w więzieniu w Antwerpii, strażnicy więzienni stanowczo skrytykowali rząd za brak odpowiedniego przygotowania infrastruktury do zwiększonej liczby skazanych. Spośród piętnastu zaplanowanych małych placówek penitencjarnych, dostosowanych do odbywania krótkich kar, funkcjonowały jedynie dwie. Mimo to ówczesny minister sprawiedliwości Paul Van Tigchelt (Open VLD) obstawał przy swojej decyzji, podkreślając, że egzekwowanie nawet krótkich wyroków jest kluczowe dla wiarygodności wymiaru sprawiedliwości.
Tymczasowe rozwiązanie przedłużone przez nową minister
Pod koniec października 2024 roku, pod rosnącą presją, Van Tigchelt ostatecznie zgodził się na tymczasowe zawieszenie wykonywania wyroków do 5 lat, co miało częściowo odciążyć system penitencjarny.
Nowa minister sprawiedliwości, Annelies Verlinden (CD&V), objęła urząd w lutym tego roku i odziedziczyła kryzysową sytuację. W związku z tym postanowiła przedłużyć zawieszenie egzekucji wyroków do 6 kwietnia 2025 roku. Oznacza to, że osoby skazane na kary od 0 do 3 lat nie zostaną tymczasowo osadzone w więzieniu. Będą one zobowiązane do zgłoszenia się do wyznaczonego zakładu karnego między 7 a 21 kwietnia.
Kogo obejmuje zawieszenie, a kogo nie?
Ministerstwo podkreśla, że decyzja ta nie dotyczy osób już osadzonych za inne przestępstwa ani tych, którzy zostali skazani za poważne przestępstwa, takie jak użycie przemocy, przemoc domowa, przestępstwa seksualne czy terroryzm. Nie obejmuje również osób, które stanowią bezpośrednie zagrożenie dla społeczeństwa lub swoich ofiar.
Przygotowanie długoterminowego planu reformy
Jak wyjaśnił resort sprawiedliwości, decyzja o zawieszeniu krótkich kar jest rozwiązaniem kryzysowym, wynikającym z dramatycznej sytuacji w więzieniach. W tym czasie rząd zamierza opracować kompleksowy plan reform.
21 lutego odbyły się pierwsze konsultacje z przedstawicielami prokuratury, sądów, administracji penitencjarnej oraz instytucji odpowiedzialnych za wymiar sprawiedliwości. Powstał wstępny dokument zawierający propozycje rozwiązań mających na celu zmniejszenie przepełnienia więzień.
Obecnie trwają prace nad szczegółami reformy. Po ich zakończeniu plan zostanie poddany dyskusji i dalszym konsultacjom w ramach rządu.
