Rząd Barta De Wevera zapowiedział istotne zmiany w systemie składki specjalnej na zabezpieczenie społeczne. Reforma ma wesprzeć osoby prowadzące jednoosobowe gospodarstwa domowe poprzez obniżenie maksymalnej składki z obecnych 731 euro do 365 euro rocznie, czyli o połowę.
Rosnąca liczba jednoosobowych gospodarstw
Według danych Statbel, na 1 stycznia 2025 roku aż 36 proc. gospodarstw w Belgii stanowiły gospodarstwa jednoosobowe, podczas gdy w 1995 roku odsetek ten wynosił 30 proc. Ta grupa boryka się z relatywnie wyższymi kosztami życia – opłaty za czynsz, energię czy ogrzewanie są takie same, niezależnie od tego, czy mieszka jedna osoba, czy dwie. Ekonomista Philippe Defeyt przypomina, że osoby samotne są szczególnie wrażliwe na ciężar fiskalny i parafiskalny.
Charakterystyka składki specjalnej
Składka specjalna została wprowadzona w 1994 roku za rządu Jean-Luca Dehaene i stanowi bezpośrednie obciążenie wynagrodzeń pracowników. Jej wysokość zależy od dochodu oraz sytuacji rodzinnej. Maksymalna kwota 731 euro była szczególnie dotkliwa dla osób o średnich zarobkach, a brak indeksacji od lat oznaczał realny wzrost jej ciężaru.
Planowana reforma obejmie wyłącznie osoby pracujące samotnie – bezrobotni i osoby bierne zawodowo nie skorzystają z redukcji, ponieważ składka pobierana jest wyłącznie od wynagrodzeń.
Poprzednie reformy i nowe kierunki
Już w 2022 roku rząd Alexandra De Croo obniżył składkę o 100 euro dla osób samotnych, a minister finansów Vincent Van Peteghem rozważał nawet całkowite zniesienie tego obciążenia. Zmiana ekipy rządowej przerwała jednak realizację tego planu.
Obecny rząd Arizona równolegle zapowiada stopniowe wycofanie systemu dzielenia podatkowego dla małżonków (tzw. kwocientu małżeńskiego), z którego korzysta około 500 tys. par. Mechanizm ten pozwalał optymalizować obciążenia podatkowe, lecz osoby samotne były z niego całkowicie wykluczone. Wycofanie ulgi w perspektywie 20 lat postrzegane jest jako krok w stronę większej sprawiedliwości podatkowej.
Samotni rodzice w centrum uwagi
Szczególną kategorią są samotni rodzice – 41 proc. z nich znajduje się w grupie ryzyka ubóstwa, wobec 16 proc. w całej populacji. Rząd De Wevera zapowiada dla nich podwyższenie kwoty wolnej od podatku, choć konkretne rozwiązania legislacyjne nie zostały jeszcze przedstawione.
Szerszy kontekst fiskalny
Reforma wpisuje się w strategię zwiększania siły nabywczej grup najbardziej dotkniętych rosnącymi kosztami życia i inflacją. Dla rosnącej liczby osób prowadzących jednoosobowe gospodarstwa domowe obniżenie składki specjalnej będzie oznaczało wymierne odciążenie finansowe.
