Sektor przetwórstwa mięsnego w Walonii stoi przed poważnym wyzwaniem strukturalnym. Z sześćdziesięciu rzeźni funkcjonujących w latach 60. XX wieku, obecnie pozostało jedynie około trzydziestu zakładów. Wśród nich zaledwie pięć to rzeźnie gminne zarządzane przez władze miejskie – w Ath, Aubel, Gedinne, Liège i Virton. Ta drastyczna redukcja stawia pod znakiem zapytania przyszłość lokalnych łańcuchów dostaw żywności.
W obliczu rosnącej dominacji przemysłowych zakładów przetwórczych oraz problemów finansowych samorządów, hodowcy i rzeźnicy z regionu Ath podjęli bezprecedensową inicjatywę. Utworzyli spółdzielnię Wapimeat, której celem jest przejęcie i utrzymanie rzeźni gminnej. To przedsięwzięcie ma kluczowe znaczenie dla zachowania lokalnego ekosystemu gospodarczego opartego na krótkich łańcuchach dostaw.
François Dubois, hodowca i rzeźnik współpracujący z zakładem od jedenastu lat, podkreśla znaczenie tej infrastruktury dla lokalnej gospodarki. Wskazuje on na humanitarne warunki uboju przy niskim tempie produkcji oraz korzystną lokalizację jako kluczowe atuty. Alternatywa zamknięcia rzeźni oznaczałaby konieczność transportu zwierząt do odległych zakładów, co znacząco zwiększyłoby koszty operacyjne.
Simon Dequesne, specjalista ds. dywersyfikacji rolniczej w Parku Przyrodniczym Pays des Collines, przedstawia szerszy kontekst ekonomiczny. Rzeźnia w Ath to jeden z ostatnich zakładów wielogatunkowych w Walonii, obsługujący ubój trzody chlewnej, owiec i bydła. Jej zamknięcie zmusiłoby hodowców do korzystania z usług zakładów w Aubel lub Gedinne, co przy uwzględnieniu kosztów transportu mogłoby uczynić działalność wielu gospodarstw nieopłacalną.
Obecnie piętnastu członków utworzyło spółdzielnię Wapimeat, korzystając ze wsparcia władz miejskich oraz lokalnych podmiotów gospodarczych. Model biznesowy zakłada funkcjonowanie rzeźni jako narzędzia wspierającego lokalne gospodarstwa, bez nacisku na maksymalizację zysków. Priorytetem pozostaje długoterminowa stabilność operacyjna zakładu.
Inicjatorzy przedsięwzięcia aktywnie poszukują nowych współudziałowców wśród hodowców, rzeźników i innych zainteresowanych podmiotów. Ta mobilizacja środowiska lokalnego stanowi odpowiedź na konsolidację przemysłu mięsnego i rosnącą dominację wielkich koncernów agrobiznesu. Sukces projektu będzie zależał od zdolności do zgromadzenia wystarczającego kapitału oraz utrzymania odpowiedniego poziomu wykorzystania mocy przerobowych zakładu.
Przypadek rzeźni w Ath ilustruje szersze wyzwania stojące przed europejskim rolnictwem w kontekście globalizacji rynków żywnościowych. Lokalne inicjatywy spółdzielcze mogą stanowić alternatywny model rozwoju, łączący efektywność ekonomiczną z zachowaniem tradycyjnych struktur produkcyjnych i wartości środowiskowych.
