Instytucje europejskie ostrzegają przed poważnym naruszeniem zasad Unii Europejskiej w przypadku przyjęcia kontrowersyjnego projektu ustawy przez parlament węgierski. Komisja Europejska wezwała Budapeszt do natychmiastowego wycofania przepisów, które mogą ograniczyć działalność organizacji pozarządowych i mediów niezależnych.
Kontekst legislacyjny:
Partia premiera Viktora Orbána złożyła na początku ubiegłego tygodnia w parlamencie węgierskim projekt ustawy dotyczący „transparentności życia publicznego”. Dokument ten spotkał się z ostrą krytyką ze strony licznych organizacji pozarządowych, które określają go jako manewr mający na celu uciszenie głosów krytycznych w kraju.
Rzecznik Komisji Europejskiej podkreślił w komunikacie opublikowanym w piątek wieczorem: „Nie wahamy się podjąć niezbędnych działań, jeśli ten projekt zostanie przyjęty”. Instytucja wyraziła poważne obawy dotyczące zgodności proponowanych przepisów z prawem europejskim.
Mechanizmy kontroli finansowej:
Zgodnie z projektem ustawy organizacje „naruszające lub krytykujące” wartości zapisane w konstytucji, w szczególności „prymat małżeństwa, rodziny i płci biologicznych”, mogą zostać umieszczone na czarnej liście. W takim przypadku będą musiały uzyskać autoryzację na otrzymywanie funduszy z zagranicy.
Proponowane regulacje przewidują:
- Nadzór nad kontami bankowymi organizacji
- Blokowanie transferów od darczyńców
- Kary finansowe do wysokości 25-krotności otrzymanej pomocy
- Możliwość zakazu działalności w przypadku powtórnych naruszeń
Reakcja społeczeństwa obywatelskiego:
Dziesiątki tysięcy osób manifestowało w ubiegłą niedzielę na Węgrzech przeciwko projektowi ustawy o „transparentności życia publicznego”. Opozycja określiła te działania jako „putinizację” Węgier, wskazując na podobieństwa do praktyk stosowanych w Rosji.
Ponad 300 organizacji pozarządowych i mediów, w tym Amnesty International i Transparency International, podpisało wspólny list protestacyjny. Sygnatariusze określili projekt jako autorytarny manewr mający na celu „uciszenie wszystkich głosów krytycznych i wyeliminowanie tego, co pozostało z węgierskiej demokracji”.
Implikacje finansowe na poziomie europejskim:
Unia Europejska już wcześniej zamroziła 18 miliardów euro funduszy przeznaczonych dla Węgier w ramach różnych procedur związanych z obawami dotyczącymi:
- Praw osób LGBT+
- Warunków dla osób ubiegających się o azyl
- Procedur przetargów publicznych
- Konfliktów interesów
Około dwudziestu europosłów wezwało Komisję do zamrożenia wszystkich funduszy przeznaczonych dla Węgier, oskarżając rząd Viktora Orbána o powtarzające się „naruszenia” prawa europejskiego.
Perspektywy polityczne:
Kontrowersyjny projekt pojawia się na rok przed wyborami parlamentarnymi, które zapowiadają się jako wyrównane. Analitycy wskazują, że proponowane regulacje mogą znacząco wpłynąć na krajobraz polityczny Węgier, ograniczając przestrzeń dla działalności opozycyjnej i społeczeństwa obywatelskiego.
Komisja Europejska podkreśla, że przyjęcie projektu w obecnej formie stanowiłoby poważne naruszenie zasad i prawa Unii Europejskiej, co może prowadzić do dalszych sankcji finansowych i politycznych.
