Rząd Arizona zamierza gruntownie przebudować system emerytalny, stawiając na wydłużenie okresu aktywności zawodowej oraz zwiększenie znaczenia lat faktycznie przepracowanych. Reformy wprowadzają zarówno kary finansowe dla osób decydujących się na wcześniejszą emeryturę, jak i premie dla tych, którzy pozostaną dłużej na rynku pracy. Zmiany obejmą również stopniowe wygaszenie specjalnych przywilejów emerytalnych dla wojskowych, kolejarzy oraz funkcjonariuszy publicznych.
Niższa emerytura za wcześniejsze przejście na świadczenie
Pracownicy, którzy nie osiągną wymaganego stażu pracy (35 lat obejmujących co najmniej 156 dni pracy rocznie), a zdecydują się na wcześniejszą emeryturę, muszą liczyć się z obniżeniem jej wysokości. Kara ta będzie rosła w miarę upływu lat:
- Od 2026 roku: 2% za każdy rok wcześniejszego przejścia na emeryturę,
- Między 2030 a 2040 rokiem: 4%,
- Po 2040 roku: 5%.
Z kolei osoby, które spełnią warunki pełnego stażu pracy, ale zdecydują się kontynuować zatrudnienie, otrzymają premię w tej samej wysokości – od 2% do 5% dodatkowej emerytury za każdy rok pracy po osiągnięciu wieku emerytalnego.
Rygorystyczne zasady dotyczące okresów składkowych
Od 2027 roku w obliczeniach emerytalnych uwzględniane będą tylko lata, w których przepracowano co najmniej 156 dni. Dodatkowo, okresy nieskładkowe, takie jak urlopy tematyczne czy chorobowe, nie będą mogły stanowić więcej niż 40% całej kariery zawodowej w 2026 roku. Do 2031 roku limit ten zmniejszy się do 20%.
Przewidziano również zmiany dla osób, które wcześnie rozpoczęły pracę zawodową. Będą one mogły przejść na emeryturę już w wieku 60 lat, pod warunkiem przepracowania 42 lat, z czego każda z tych lat musi obejmować co najmniej 234 dni pracy.
Zmiany w świadczeniach rodzinnych
Dotychczasowa emerytura rodzinna zostanie zastąpiona przez tzw. świadczenie przejściowe, które obecnie przysługuje wdowom i wdowcom poniżej 49 roku życia. Nowe rozwiązanie pozwoli na łączenie tej pomocy z dochodami z pracy. Świadczenie to będzie dostępne na dłużej – od trzech do czterech lat – jeśli pozostają na utrzymaniu dzieci.
Koniec specjalnych przywilejów dla wojskowych i kolejarzy
Osoby zatrudnione na stanowiskach uprzywilejowanych, takich jak wojskowi i kolejarze, będą stopniowo przesuwać wiek emerytalny. Zgodnie z reformą, od 2027 roku wiek przejścia na emeryturę będzie zwiększany o jeden rok każdego roku. Rząd przewiduje negocjacje z przedstawicielami związków zawodowych, aby wypracować fazę przejściową dla osób zbliżających się do wieku emerytalnego.
Najbardziej dotkliwa zmiana czeka funkcjonariuszy publicznych. Obecnie ich emerytury obliczane są na podstawie średnich zarobków z ostatnich dziesięciu lat pracy. Zgodnie z nowymi przepisami, ten okres będzie stopniowo wydłużany do 45 lat, aby do 2062 roku zrównać się z systemem obowiązującym w sektorze prywatnym.
Emerytura na pół etatu i nowe składki
Rząd wprowadza również opcję tzw. emerytury na pół etatu. Osoby, które spełnią warunki wcześniejszej emerytury, będą mogły otrzymywać połowę emerytury i jednocześnie pracować na pół etatu. Rozwiązanie to będzie dostępne zarówno dla pracowników sektora publicznego, jak i prywatnego.
Dodatkowo osoby korzystające z dodatkowych emerytur kapitałowych będą musiały zapłacić wyższą składkę solidarnościową, jeśli ich zgromadzone środki przekraczają 150 000 euro.
Obostrzenia dla osób mieszkających za granicą
Emeryci chcący korzystać z gwarantowanego dochodu dla osób starszych (Grapa) będą zobowiązani do udokumentowania co najmniej pięcioletniego zamieszkania na terytorium Belgii. Każdy pobyt za granicą będzie musiał zostać zgłoszony administracji.
Wydłużenie kariery i oszczędności dla budżetu
Reforma emerytalna rządu Arizona ma na celu poprawę stabilności systemu poprzez wydłużenie aktywności zawodowej i ograniczenie korzystania z wcześniejszych emerytur. Choć zmiany te mają na celu zabezpieczenie przyszłych świadczeń, mogą budzić sprzeciw zarówno wśród pracowników, jak i związków zawodowych. Jakie będą ich realne efekty, pokażą nadchodzące lata.