Rak piersi, szyjki macicy i jelita grubego to nowotwory, w przypadku których Belgowie mogą korzystać z bezpłatnych badań przesiewowych. Jednak eksperci coraz częściej wskazują na potrzebę rozszerzenia tych programów o raka płuc, który pozostaje najbardziej śmiertelnym nowotworem w kraju. Wczesne wykrywanie tej choroby może nie tylko uratować życie wielu pacjentów, ale również odciążyć system opieki zdrowotnej.
Najbardziej śmiertelny nowotwór w Belgii
Rak płuc stanowi około 13% wszystkich diagnozowanych nowotworów w Belgii i jest odpowiedzialny za blisko sześć tysięcy zgonów rocznie. Niestety, szanse na przeżycie pięciu lat od diagnozy są niewielkie – wynoszą zaledwie 26% u mężczyzn i 34% u kobiet. Głównym problemem jest późne wykrywanie choroby. W 2022 roku u niemal połowy pacjentów rak płuc został zdiagnozowany dopiero w stadium IV, kiedy leczenie jest najbardziej skomplikowane i mniej skuteczne.
Objawy raka płuc, takie jak przewlekły kaszel czy duszność, są często bagatelizowane, zwłaszcza przez osoby palące, które stanowią 90% pacjentów z tym nowotworem. Z tego względu eksperci podkreślają, że regularne badania przesiewowe mogłyby znacząco poprawić rokowania w tej grupie.
Dlaczego badania przesiewowe są konieczne?
Organizacje zajmujące się walką z rakiem, takie jak Fundacja przeciw Rakowi oraz All.Can Belgium, od lat postulują wprowadzenie programu badań przesiewowych dla raka płuc, szczególnie w grupie osób z wysokim ryzykiem, np. długoletnich palaczy. Nowoczesne technologie, takie jak niskodawkowa tomografia komputerowa (LDCT), pozwalają wykryć nowotwór na bardzo wczesnym etapie, zanim pojawią się widoczne objawy. Dzięki temu pacjenci mają większe szanse na skuteczne leczenie i powrót do zdrowia.
Wprowadzenie badań przesiewowych mogłoby również przynieść korzyści ekonomiczne. Szacuje się, że społeczne koszty raka płuc w Belgii wynoszą około 9 miliardów euro rocznie. Obejmują one nie tylko koszty leczenia, ale także straty związane z utratą produktywności – wielu pacjentów z rakiem płuc przestaje pracować po diagnozie, a część z nich nigdy nie wraca na rynek pracy.
Korzyści i wyzwania
Pomimo potencjalnych korzyści, szerokie wdrożenie badań przesiewowych budzi również obawy. Jednym z głównych problemów jest ryzyko nadmiernej diagnozy, czyli wykrywania zmian, które nigdy nie rozwinęłyby się w poważną chorobę. Może to prowadzić do niepotrzebnego stresu u pacjentów oraz generować dodatkowe koszty dla systemu opieki zdrowotnej.
Badania LDCT są szczególnie zalecane dla osób z historią intensywnego palenia (co najmniej 30 „paczkolat”, np. 30 lat palenia jednego opakowania papierosów dziennie). Jednak wprowadzenie programu badań przesiewowych wymaga decyzji na poziomie rządowym i odpowiedniego przygotowania systemu opieki zdrowotnej.
Walka z tabu i przyszłość profilaktyki
Rak płuc wciąż obarczony jest piętnem społecznym, wynikającym z silnego związku z paleniem tytoniu. Jednak eksperci wskazują, że badania przesiewowe mogą przynieść korzyści nie tylko palaczom, ale całemu społeczeństwu. Wczesna diagnoza pozwala nie tylko na skuteczniejsze leczenie, ale także na zmniejszenie kosztów związanych z zaawansowaną terapią.
Debata nad wprowadzeniem badań przesiewowych w kierunku raka płuc to ważny krok w kierunku poprawy profilaktyki nowotworowej w Belgii. Eksperci podkreślają, że inwestycja w wczesne wykrywanie chorób może nie tylko ratować życie, ale także znacząco odciążyć system opieki zdrowotnej. Rozszerzenie programu badań przesiewowych to szansa na lepszą przyszłość zarówno dla pacjentów, jak i dla całego społeczeństwa.
