Choć rok szkolny w Belgii zaczyna się we wrześniu, finansowanie oświaty rozliczane jest według roku kalendarzowego. Właśnie dlatego początek stycznia tradycyjnie przynosi zmiany w funkcjonowaniu szkół. Przepisy, które wejdą w życie 1 stycznia 2026 r., dotyczą głównie kwestii administracyjnych, ale będą miały również realny wpływ na codzienne działanie placówek w Federacji Walonia-Bruksela. Nowe regulacje obejmują m.in. zasady urlopowe dla nauczycieli, możliwość powrotu emerytowanych pedagogów do pracy, nauczanie zdalne dla przewlekle chorych uczniów oraz modyfikacje dekretu regulującego zapisy do szkół średnich.
Nowe zasady urlopowe i powrót emerytów do zawodu
Nauczyciele uzyskają szerszy dostęp do urlopu z tytułu siły wyższej. Od nowego roku będzie on przysługiwał także w przypadku choroby lub wypadku osoby pozostającej pod opieką prawną pedagoga albo przebywającej w rodzinie zastępczej. Według rządu zmiana ta ma lepiej odpowiadać na zróżnicowane sytuacje rodzinne, z jakimi mierzą się pracownicy oświaty.
W odpowiedzi na braki kadrowe w szkołach wprowadzono również możliwość zatrudniania emerytowanych nauczycieli. Powrót do zawodu będzie możliwy wówczas, gdy placówka nie znajdzie innego kandydata na wolne stanowisko. Decyzja pozostaje dobrowolna i zależy wyłącznie od zainteresowanego pedagoga. Elastyczniejsze zasady obejmą także inne kluczowe funkcje w szkołach, takie jak praca w sekretariacie. Dodatkowym ułatwieniem będzie zniesienie obowiązku przesyłania papierowych zwolnień lekarskich do organów kontrolnych – od 1 stycznia wystarczająca będzie wersja elektroniczna.
Nauka na odległość dla przewlekle chorych uczniów
Uczniowie cierpiący na długotrwałe schorzenia zyskają możliwość uczestniczenia w lekcjach na odległość. Nauczanie synchroniczne, realizowane za pomocą wideokonferencji i czatu, pozwoli im śledzić zajęcia oraz brać udział w życiu klasy mimo czasowej nieobecności w szkole. Rozwiązanie skierowane jest do uczniów formalnie zapisanych do placówki, którzy z powodu choroby, wypadku lub innych problemów zdrowotnych – w tym także natury psychicznej, jak fobia szkolna – nie mogą regularnie uczęszczać na zajęcia.
Warunkiem skorzystania z tej formy nauki będzie zaświadczenie lekarskie oraz zgoda lekarza prowadzącego, wydana w porozumieniu z rodzicami lub pełnoletnim uczniem. Program pilotażowy ruszy 1 stycznia 2026 r. i potrwa trzy lata. Jego realizację powierzono prywatnemu operatorowi Classcontact, a koszty nie będą obciążać ani rodzin, ani budżetów szkół.
Zmiany w dekrecie o zapisach do szkół średnich
Nowelizacja obejmie również dekret regulujący zapisy uczniów do pierwszych klas szkół średnich. Jak informuje gabinet minister edukacji Valérie Glatigny, celem zmian jest uproszczenie procedur oraz wyeliminowanie negatywnych skutków dotychczasowych rozwiązań.
Jedną z kluczowych modyfikacji jest zniesienie tzw. współczynnika 8, który prowadził do nierównego traktowania części uczniów, zwłaszcza w północno-zachodniej Brukseli. W praktyce oznaczało to, że niektórzy uczniowie nie mieli szans na przyjęcie do szkoły położonej blisko miejsca zamieszkania i byli zmuszeni do długich dojazdów. Likwidacja tego mechanizmu ma zakończyć te nierówności bez tworzenia nowych problemów.
Komisja ds. zarządzania zapisami będzie mogła przekazywać decyzje drogą elektroniczną, choć rodzice nadal zachowają możliwość otrzymania dokumentów w formie papierowej. Złagodzone zostaną także kryteria przyznawania statusu szkoły niepełnej, co pozwoli większej liczbie placówek na natychmiastowe potwierdzanie zapisów. Szacuje się, że od 2026 r. skorzysta z tego około 50 dodatkowych szkół, co ograniczy obciążenia administracyjne dyrekcji. Nowe przepisy przewidują ponadto sankcje za nadużycia, takie jak fałszywe zameldowanie – w takim przypadku zapis zostanie unieważniony, a uczeń trafi na listę oczekujących zgodnie z kolejnością zgłoszeń.
Oszczędności w finansowaniu szkół
W ramach planu oszczędnościowego rząd zdecydował o zawieszeniu indeksacji dotacji przeznaczonych na bieżące funkcjonowanie szkół. Dotychczas środki te były corocznie podnoszone wraz z inflacją, jednak od 1 stycznia 2026 r. mechanizm ten zostanie wstrzymany. Powrót do regularnej indeksacji przewidziano najwcześniej od 2027 r. Skutki tej decyzji mają być częściowo złagodzone dzięki dodatkowemu wsparciu finansowemu – do 2029 r. szkoły otrzymają po 5 milionów euro rocznie na pokrycie kosztów działalności.
