Assuralia, federacja belgijskich firm ubezpieczeniowych, rozpoczęła nową kampanię mającą ograniczyć oszustwa ubezpieczeniowe. Organizacja podkreśla poważne konsekwencje ekonomiczne i społeczne tego zjawiska, wskazując, że koszty nadużyć obciążają wszystkie gospodarstwa domowe w Belgii. Ujawnione liczby pokazują skalę problemu, który dotyka nie tylko samych ubezpieczycieli, lecz całe społeczeństwo – każda nieuczciwa wypłata przekłada się bowiem na wyższe składki dla uczciwie ubezpieczonych.
Skala zjawiska w liczbach
W 2024 r. wykryto 7 169 przypadków oszustw ubezpieczeniowych o łącznej wartości 147,5 mln euro. Największy udział stanowiły nadużycia w ubezpieczeniach od wypadków przy pracy – 1 207 spraw o wartości 54,9 mln euro. Na drugim miejscu znalazły się ubezpieczenia komunikacyjne z 2 599 przypadkami i kwotą 36,6 mln euro, natomiast ubezpieczenia od pożaru obejmowały 1 981 spraw o wartości 33 mln euro. Jak podkreśla Assuralia, dzięki działaniom zapobiegawczym ta suma nie trafiła do osób wyłudzających świadczenia.
Wysokie wskaźniki dotyczące ubezpieczeń od wypadków przy pracy mogą wynikać z dużej wartości pojedynczych roszczeń oraz długiego okresu wypłacania świadczeń, co zwiększa możliwość nadużyć.
Ukryta strona problemu
Prezes Assuralia Hein Lannoy ostrzega, że oficjalne dane to tylko część rzeczywistości. Zgodnie z szacunkami federacji, ukryta skala nadużyć wynosi około 5–10 proc. wszystkich odszkodowań wypłacanych przez ubezpieczycieli majątkowych. Może to oznaczać straty sięgające rocznie nawet kilkuset milionów euro. Jak wskazuje Lannoy, ostatecznie rachunek za te nieuczciwe działania ponoszą wszyscy ubezpieczeni.
Jeśli przyjąć ostrożne szacunki na poziomie 5 proc., a całkowite roczne wypłaty ubezpieczycieli liczone są w miliardach euro, skala nieujawnionych oszustw może sięgać od 200 do 400 mln euro – i to ponad kwoty wynikające z wykrytych przypadków.
Bezpośrednie obciążenie gospodarstw domowych
Oszustwa ubezpieczeniowe mają wymierne skutki nie tylko dla firm, lecz przede wszystkim dla mieszkańców Belgii. Nieuprawnione świadczenia prowadzą do wzrostu składek ubezpieczeniowych, a federacja oblicza, że przeciętnie oznacza to od 100 do 150 euro dodatkowych kosztów rocznie na jedno gospodarstwo domowe.
Choć może się wydawać, że to niewielka suma, w skali kraju tworzy znaczące obciążenie systemu. Dla wielu rodzin 150 euro to kwota, którą można byłoby przeznaczyć na inne potrzeby – od oszczędności po codzienne wydatki. Zjawisko to pokazuje, jak indywidualne nadużycia rozkładają się na całe społeczeństwo.
Różnorodne formy nadużyć
Oszustwa ubezpieczeniowe przybierają wiele form. Do najczęstszych należą fałszywe oświadczenia przy zawieraniu umowy, zawyżanie wysokości szkody czy korzystanie ze sfałszowanej dokumentacji. Niektóre osoby zatająją informacje wpływające na ocenę ryzyka, inne celowo powodują szkody lub zgłaszają zdarzenia, które nie miały miejsca.
W ubezpieczeniach komunikacyjnych typowe oszustwa dotyczą inscenizowanych wypadków, zawyżania kosztów napraw albo zgłaszania fikcyjnych kradzieży pojazdów. W ubezpieczeniach od pożaru zdarzają się celowe podpalenia mienia w celu uzyskania wypłaty. Z kolei w przypadku ubezpieczeń od wypadków przy pracy niektórzy symulują lub wyolbrzymiają urazy, przedłużając okres niezdolności do pracy.
Poważne konsekwencje prawne
Osoby dopuszczające się oszustw muszą liczyć się z poważnymi konsekwencjami. W grę wchodzi odmowa wypłaty świadczenia, unieważnienie umowy, problemy ze znalezieniem innego ubezpieczyciela, a nawet postępowanie karne. W praktyce osoby skazane za oszustwa mogą mieć trudności z uzyskaniem jakiegokolwiek ubezpieczenia, gdyż firmy ubezpieczeniowe wymieniają się informacjami o sprawcach nadużyć. Kary obejmują grzywny, a w cięższych przypadkach także pozbawienie wolności.
Kampania edukacyjna i społeczna
Assuralia powiązała swoją kampanię z International Fraud Awareness Week, czyli międzynarodowym tygodniem świadomości o oszustwach. Pod hasłem „Oszustwa dotyczą nas wszystkich” przygotowano materiały wizualne i animacje, które mają uświadamiać mieszkańcom skalę nadużyć. Kampania przedstawia trzy przykłady oszustw dotyczących ubezpieczeń od wypadków przy pracy, komunikacyjnych oraz pożarowych.
Hein Lannoy podkreśla, że ubezpieczyciele pełnią kluczową rolę społeczną, zapewniając poszkodowanym właściwe i skuteczne odszkodowanie. Zwraca uwagę, że rzetelne zgłaszanie szkód i uczciwość w relacji z ubezpieczycielem to najlepsza ochrona dla wszystkich.
Wielowymiarowe podejście do problemu
Zwalczanie oszustw ubezpieczeniowych wymaga działań na wielu płaszczyznach. Poza kampaniami edukacyjnymi konieczne są inwestycje w nowoczesne narzędzia oparte na analizie danych i sztucznej inteligencji, które pozwolą szybciej identyfikować podejrzane schematy.
Równie ważna jest współpraca ubezpieczycieli z organami ścigania i wymiarem sprawiedliwości, aby sprawy były skutecznie prowadzone, a kary spełniały funkcję odstraszającą. Tylko podejście łączące prewencję, wykrywanie i konsekwentne egzekwowanie prawa może przynieść trwałe rezultaty w ograniczaniu tego kosztownego zjawiska, które obciąża wszystkich uczciwie ubezpieczonych mieszkańców Belgii.
