W Królestwie Niderlandów w ostatnich latach mogło umrzeć kilkadziesiąt osób po zażyciu nielegalnych narkotyków lub leków kupionych w internetowym sklepie funcaps.nl. Informację tę podała niderlandzka strona AD, powołując się na różne źródła, choć prokuratura nie potwierdza na razie oficjalnie tych doniesień. Sprawa ponownie ujawnia skalę nielegalnego handlu substancjami psychoaktywnymi w internecie oraz zagrożenia związane z dostępem do niekontrolowanych farmaceutyków.
Zamknięcie strony i skala problemu
Odwiedzający stronę funcaps.nl widzą obecnie komunikat: „Ta strona internetowa została przejęta przez Służbę Wywiadowczą i Śledczą Niderlandzkiego Urzędu ds. Żywności i Towarów (NVWA-IOD)”. Platforma została zamknięta po ujawnieniu możliwych przypadków śmiertelnych związanych ze sprzedażą nielegalnych leków i narkotyków.
Z dostępnych informacji wynika, że Funcaps prowadziło sprzedaż podrobionych leków uspokajających i nasennych, które normalnie można otrzymać wyłącznie na receptę. Sklep nie posiadał żadnego zezwolenia na dystrybucję preparatów tego typu, co stanowi poważne naruszenie przepisów dotyczących obrotu substancjami kontrolowanymi.
Podczas śledztwa pojawiły się informacje o kilkudziesięciu możliwych przypadkach śmiertelnych wśród niderlandzkich klientów sklepu. Według wstępnych ustaleń wśród ofiar mogą znajdować się również osoby niepełnoletnie. Dokładna liczba zgonów, a także to, czy przyjęte tabletki były ich bezpośrednią przyczyną, wymagają dalszych badań toksykologicznych. W poniedziałek właściciele strony staną przed sądem na pierwszym posiedzeniu przygotowawczym.
Aresztowania i działania organów ścigania
8 sierpnia aresztowano właścicieli platformy oraz jednego współpodejrzanego. Tego samego dnia strona została wyłączona, a służby przeprowadziły przeszukania w domach i lokalach biznesowych na terenie Limburgii. Zabezpieczono znaczną ilość nielegalnych medykamentów, które wykorzystano jako dowody w śledztwie.
Wśród skonfiskowanych substancji dominowały tzw. designerskie benzodiazepiny – chemicznie zmodyfikowane wersje m.in. oksazepamu (Seresta) i diazepamu (Valium). Substancje te mają działanie podobne do klasycznych leków przeciwlękowych, lecz dzięki modyfikacjom chemicznym omijały obowiązujące regulacje prawne.
Zagrożenia związane z designerskimi benzodiazepinami
Eksperci ostrzegają, że designerskie benzo mają silny potencjał uzależniający i są często zanieczyszczone silnymi opioidami, co znacząco zwiększa ryzyko przedawkowania. Skala problemu w Niderlandach rośnie – liczba przypadków zatruć podrobionymi środkami uspokajającymi wzrosła z 236 w 2023 r. do 343 rok później, czyli o ponad 45 procent.
Nielegalnie produkowane substancje powstają bez jakiejkolwiek kontroli jakości, przez co ich skład znacząco różni się między partiami. Użytkownik nie ma żadnej pewności co do dawki ani rodzaju substancji, którą przyjmuje.
Związki sprawy z wcześniejszymi przypadkami w Belgii
Właściciele Funcaps od dłuższego czasu byli w zainteresowaniu organów ścigania. Sklep stał się największym smartshopem online w Niderlandach, generując wielomilionowe zyski dzięki sprzedaży ecstasy, amfetaminy, LSD oraz benzodiazepin o nieznanym składzie.
W ubiegłym roku obaj mężczyźni stanęli przed belgijskim sądem w związku z czterema poważnymi incydentami. W kwietniu 2021 roku zginął pracownik myjący okna, który był pod wpływem substancji zakupionych w Funcaps. Odnotowano także dwa inne zgony, a 18-letni student ledwo przeżył przedawkowanie. W każdym z przypadków policja znalazła przy ofiarach opakowania z Funcaps.
Przed belgijskim sądem udało się jednak udowodnić związek między narkotykami a zgonem tylko w jednym przypadku – ze względu na fakt, że poszkodowani łączyli różne substancje. Oskarżeni otrzymali karę prac społecznych, co spotkało się z krytyką jako wyrok zbyt łagodny.
Implikacje dla zdrowia publicznego i regulacji
Sprawa Funcaps ujawnia słabości systemów prawnych, które nie nadążają za dynamicznym rozwojem rynku designerskich narkotyków. Chemicy pracujący dla przestępczych grup wprowadzają nowe modyfikacje, by ominąć przepisy, zanim te zostaną zaktualizowane.
Eksperci podkreślają potrzebę ściślejszej współpracy międzynarodowej w walce z nielegalnym handlem substancjami psychoaktywnymi, ponieważ platformy takie jak Funcaps funkcjonują ponad granicami państw. Zbliżające się postępowanie sądowe może mieć znaczenie dla przyszłych regulacji dotyczących odpowiedzialności operatorów sklepów internetowych za oferowane produkty.
Specjaliści ds. zdrowia publicznego apelują o połączenie działań represyjnych z edukacją społeczną i rozwojem systemów wsparcia dla osób uzależnionych od benzodiazepin i innych substancji psychoaktywnych. Ostrzegają, że bez takich działań liczba zatruć i zgonów może nadal rosnąć.
