Gmina Liedekerke w prowincji Brabancja Flamandzka analizuje możliwość obniżenia minimalnego wieku, od którego młodzież może otrzymać karę administracyjną GAS (Gemeentelijke Administratieve Sanctie). Obecnie próg ten wynosi 16 lat, jednak lokalne władze rozważają jego obniżenie do 14 lat w odpowiedzi na rosnące problemy z zakłócaniem porządku publicznego przez nastolatków.
Propozycja pochodzi od radnego Petera Droeshouta z partii N-VA, który zwraca uwagę na niepokojące zjawiska obserwowane w ostatnich miesiącach w przestrzeni publicznej Liedekerke. Inicjatywa ta wywołała debatę o równowadze między edukacyjnym a represyjnym podejściem do problemów z młodzieżą oraz o roli rodziców w ponoszeniu odpowiedzialności za zachowanie nieletnich.
Zmiana charakteru problemów z młodzieżą
Peter Droeshout podkreśla, że charakter wykroczeń popełnianych przez młodych ludzi znacząco się zmienił. „Gdy mieliśmy 14 lat, robiliśmy głupstwa, ale dziś mamy do czynienia z narkotykami, nadużywaniem alkoholu i aktami wandalizmu” – mówi radny, wskazując na poważniejsze niż dawniej problemy społeczne.
Według Droeshouta największe uciążliwości koncentrują się wokół placów zabaw i w okolicach centrum sportowego. „Tego lata dziesiątki młodych ludzi zostało tam przyłapanych, niekiedy nawet na podpaleniach” – alarmuje radny. Jego zdaniem eskalacja takich zachowań uzasadnia wprowadzenie bardziej stanowczych środków prawnych.
Koncepcja edukacyjna zamiast wyłącznie represyjnej
Radny zaznacza jednak, że jego propozycja nie sprowadza się jedynie do kar finansowych. „Musimy uświadamiać młodych ludzi o konsekwencjach ich zachowania i angażować rodziców. Kara finansowa dotyczy rodziców, natomiast nastolatek powinien otrzymać karę alternatywną. W ten sposób środek ma charakter wychowawczy” – wyjaśnia Droeshout.
System ten łączy odpowiedzialność finansową rodziców z edukacyjnym wymiarem dla nieletnich. Kary alternatywne mogą obejmować prace społeczne, uczestnictwo w programach edukacyjnych czy inne działania mające na celu zmianę postaw. Taki model, już stosowany w wielu belgijskich gminach, jest uznawany za skuteczniejszy niż same sankcje finansowe.
Stanowisko burmistrz – ostrożność i dialog
Burmistrz Berdien Van Den Abeele (N-VA) potwierdza, że problem opisany przez radnego jest realny. „Nasze służby techniczne musiały tego lata wielokrotnie interweniować. Klub piłkarski VK Liedekerke był nawet zmuszony sprzątać śmieci przed treningami” – przyznaje.
Jednocześnie burmistrz podkreśla potrzebę ostrożności w podejmowaniu decyzji. „Kary GAS stosujemy jako środek odstraszający. W przypadku powtarzających się wykroczeń wprowadzamy sankcję finansową” – tłumaczy Van Den Abeele, sugerując, że priorytetem pozostaje podejście stopniowe i prewencyjne.
Konsultacje z radą młodzieży
Burmistrz zapowiedziała, że dalsze prace nad inicjatywą zostaną poprzedzone konsultacjami z gminną radą młodzieży. „Ich głos jest istotny. Dopiero po wysłuchaniu ich opinii temat ponownie trafi pod obrady rady gminy” – podkreśla Van Den Abeele. Rada gminy jednogłośnie zgodziła się na wstrzymanie procedowania projektu do czasu uzyskania opinii młodzieży. To odzwierciedla coraz częstszą w belgijskich gminach praktykę włączania młodych mieszkańców w proces decyzyjny dotyczący spraw, które ich bezpośrednio dotyczą.
Szerszy kontekst prawny i społeczny
System kar administracyjnych GAS funkcjonuje w Belgii jako alternatywa dla postępowań sądowych w przypadku drobnych wykroczeń przeciwko porządkowi publicznemu. Gminy mają pewną autonomię w ustalaniu wieku, od którego można je stosować wobec nieletnich, choć w granicach określonych przez prawo federalne.
Debata w Liedekerke wpisuje się w szerszą dyskusję prowadzoną w wielu flamandzkich gminach na temat skutecznych metod reagowania na problemy z zachowaniem młodzieży. Z jednej strony władze lokalne podkreślają potrzebę bardziej stanowczych działań wobec rosnącej liczby poważnych wykroczeń. Z drugiej – eksperci ds. pracy z młodzieżą ostrzegają przed nadmierną kryminalizacją i zwracają uwagę na konieczność stosowania środków edukacyjnych i prewencyjnych.
Kwestia obniżenia wieku odpowiedzialności administracyjnej do 14 lat budzi również pytania o rolę rodziców i szkoły w kształtowaniu postaw społecznych. Zwolennicy zmian argumentują, że młodzi w tym wieku są już świadomi konsekwencji swoich działań. Krytycy przestrzegają natomiast przed stygmatyzacją i potencjalnym negatywnym wpływem wczesnego kontaktu z systemem sankcji na dalszy rozwój młodzieży.
Ostateczna decyzja rady gminy Liedekerke, która zapadnie po konsultacjach z radą młodzieży, może stać się precedensem dla innych flamandzkich gmin borykających się z podobnymi wyzwaniami. Sprawa pokazuje złożoność problemu utrzymania porządku publicznego przy jednoczesnym poszanowaniu praw i potrzeb rozwojowych młodego pokolenia.
