Miasto Gent rozpoczęło realizację jednej z głównych obietnic wyborczych partii Voor Gent – bezpłatnych zdrowych posiłków dla wszystkich przedszkolaków. Docelowo program ma objąć około 10 tysięcy dzieci, jednak na początek uruchomiono go w ośmiu placówkach, gdzie korzysta z niego 750 uczniów. Pełna realizacja projektu pozostaje jednak otwartą kwestią.
Społeczne uzasadnienie programu
Astrid De Bruycker, radna ds. zdrowia i postępu społecznego, wskazuje na pilną potrzebę zmian: „Jedno na cztery dzieci ma dziś nadwagę, co prowadzi do poważnych problemów zdrowotnych. Poprzez zdrowe odżywianie w szkole uczymy dzieci prawidłowych nawyków, które pozostają z nimi na całe życie. A poza tym z pełnym żołądkiem łatwiej się uczyć, a my dodatkowo wzmacniamy siłę nabywczą wielu mieszkańców Gandawy”.
Znaczna część dzieci w Gent przychodzi do szkoły z niezdrowymi przekąskami, a część w ogóle bez jedzenia. Nowy program zakłada cztery darmowe, zdrowe lunche tygodniowo. Przy koszcie 4 euro za posiłek oznacza to roczny budżet minimum 5 milionów euro.
Wsparcie regionalne i wymogi finansowe
Program uzyskał wsparcie regionalne dzięki działaniom minister Caroline Gennez (Vooruit), która od 2026 roku przeznaczy na ten cel 70 milionów euro rocznie. Warunki dotacji są jednak wymagające – gminy muszą dołożyć co najmniej 73 euro do każdych 97 euro z budżetu regionu.
Ta wysoka bariera finansowa sprawiła, że jedynie 13 z niemal 300 gmin we Flandrii zdecydowało się złożyć wnioski o wsparcie. Gent znalazł się w tym wąskim gronie, pokazując determinację w realizacji programu.
Stopniowa implementacja i wyzwania budżetowe
Pilotaż obejmuje osiem przedszkoli z różnych sieci edukacyjnych. Sfinansowano go z 74 tysięcy euro dotacji regionalnej i 56 tysięcy euro środków miejskich.
„Nie możemy włączyć wszystkich szkół od razu. Projekt musi być realizowany krok po kroku, a pierwszeństwo mają placówki z największymi potrzebami, gdzie wiele dzieci dorasta w ubóstwie” – podkreśla De Bruycker.
Finansowanie i realistyczne cele
Gent planuje stopniowe zwiększanie własnego wkładu finansowego – od 500 tysięcy euro w przyszłym roku do 2,5 miliona euro w 2031 roku. Jednak radna zaznacza, że nie ma gwarancji, iż do tego czasu program obejmie wszystkie przedszkola w mieście.
„To nasz cel i marzenie, do którego konsekwentnie dążymy” – mówi De Bruycker, podkreślając niepewność związaną z przyszłym wsparciem regionalnym.
Szerszy kontekst społeczny i polityczny
Gandawska inicjatywa wpisuje się w europejskie trendy, gdzie miasta coraz częściej eksperymentują z powszechnymi świadczeniami dla dzieci. Badania wskazują, że takie programy mogą poprawić wyniki w nauce i zmniejszać nierówności społeczne.
Jednocześnie projekt pokazuje typowe trudności w realizacji ambitnych obietnic wyborczych – wymaga znacznych środków finansowych, sprawnej organizacji i odpowiedniej infrastruktury.
Redukcja nierówności i inspiracja dla innych gmin
Bezpłatne posiłki mają szczególne znaczenie w kontekście rosnących nierówności i wysokich kosztów życia. Mogą realnie odciążyć rodziny o niskich dochodach i jednocześnie zapewnić wszystkim dzieciom równy dostęp do zdrowego jedzenia.
Jeśli projekt okaże się sukcesem, może stać się wzorem dla innych gmin i zainicjować szerszą zmianę w systemie żywienia w szkołach we Flandrii. Kluczowe będzie jednak realistyczne podejście i ocena efektów w kolejnych latach.
