Minister azylu i migracji Anneleen Van Bossuyt z partii N-VA ogłosiła we wtorek, że centrum repatriacji w Zaventem ma ponownie skoncentrować się priorytetowo na powrocie samotnych mężczyzn pozbawionych prawa pobytu. Ta zmiana w polityce migracyjnej oznacza odejście od strategii poprzedniej kadencji, która koncentrowała się na repatriacji rodzin z dziećmi.
Według minister Van Bossuyt, odsetek samotnych mężczyzn w centrum spadł drastycznie z sześćdziesięciu do zaledwie dziesięciu procent. Równocześnie średni czas pobytu wzrósł z 30,6 dnia w 2022 roku do pięćdziesięciu trzech dni na początku 2025 roku. Te statystyki wskazują na znaczące pogorszenie efektywności systemu repatriacji w okresie poprzedniej administracji.
Przyczyny zmiany strategii migracyjnej
Sytuacja ta wynika częściowo z decyzji Nicole De Moor, poprzedniczki Van Bossuyt na stanowisku ministra, która zdecydowała o czasowym zaprzestaniu przyjmowania samotnych mężczyzn do sieci Fedasil. Celem tego środka było unikniecie sytuacji, w której dzieci znalazłyby się na ulicy z powodu braku miejsc w ośrodkach recepcyjnych.
Minister Van Bossuyt argumentuje jednak, że „w praktyce powrót rodzin jest wolniejszy i trudniejszy, co spowodowało utratę efektywności centrum w Zaventem”. Nowa polityka ma na celu przywrócenie szybkości procesów repatriacyjnych poprzez koncentrację na przypadkach, które można rozwiązać w krótszym czasie.
Funkcjonowanie centrum Dublin w Zaventem
Centrum Dublin w Zaventem, mogące pomieścić do dwustu osób, służy do zakwaterowania osób ubiegających się o azyl, które już złożyły wniosek w innym kraju Unii Europejskiej. Mieszkańcy oczekują tam na powrót do kraju pochodzenia lub do pierwszego państwa, w którym złożyli swój wniosek azylowy, zgodnie z rozporządzeniem Dublin.
Van Bossuyt podkreśla, że centrum stanowi „podstawowy element skutecznej polityki powrotów”. Podczas gdy osoby ubiegające się o azyl pozostają średnio piętnaście miesięcy w zwykłych ośrodkach recepcyjnych, średni czas pobytu w centrum Dublin wynosi zaledwie czterdzieści jeden dni. Ta efektywność „jest bezpośrednio związana z centralizacją wszystkich odpowiednich służb w jednym miejscu”.
Rozszerzenie modelu organizacyjnego
Minister zamierza rozszerzyć tę metodę pracy na drugie centrum Dublin, które rząd planuje otworzyć w przyszłym roku. Skoncentrowanie służb w jednym miejscu umożliwia szybsze i lepiej skoordynowane podejście do procesów repatriacyjnych, co przekłada się na większą efektywność całego systemu.
Ta reorganizacja wpisuje się w szerszą strategię zaostrzenia polityki migracyjnej przez rząd, który dąży do przyspieszenia procedur powrotowych dla osób nieuprawnionych do ochrony w Belgii. Koncentracja na samotnych mężczyznach wynika z przekonania, że ta grupa może być repatriowana szybciej niż rodziny z dziećmi, które wymagają bardziej złożonych procedur oraz dodatkowych zabezpieczeń społecznych.
Kontekst europejskiej polityki azylowej
Zmiana priorytetów w centrum Zaventem odzwierciedla szersze wyzwania związane z implementacją rozporządzenia Dublin w ramach Wspólnego Europejskiego Systemu Azylowego. Efektywność transferów między państwami członkowskimi pozostaje kluczowym elementem zarządzania migracją w Unii Europejskiej, szczególnie w kontekście rosnącej presji migracyjnej.
Minister Van Bossuyt podkreśla, że osoby nieposiadające prawa do ochrony w Belgii „muszą powrócić jak najszybciej i najefektywniej”. Ta retoryka sygnalizuje determinację w egzekwowaniu decyzji administracyjnych oraz dążenie do skrócenia czasu pobytu osób objętych procedurami powrotowymi.
Nowa strategia może wywołać debatę na temat równowagi między efektywnością administrativną a prawami człowieka, szczególnie w kontekście ochrony grup wrażliwych w systemie azylowym. Skuteczność tej polityki będzie oceniana zarówno pod względem liczby zrealizowanych transferów, jak i respektowania standardów humanitarnych w procesach repatriacyjnych.
