Organizacja Belgian Antimafia Step Towards Awareness przedstawia analizę mechanizmów konfiskaty majątku pochodzącego z działalności przestępczej oraz propozycje reform strukturalnych mających na celu zwiększenie efektywności walki z przestępczością zorganizowaną w regionie brukselskim.
Charakterystyka przestępczości zorganizowanej w Belgii
Eksperci identyfikują Belgię jako strategiczny węzeł europejskiego handlu narkotykami. Port w Antwerpii stanowi historyczną bramę wejścia kokainy z Ameryki Południowej, podczas gdy organizacje przestępcze rozszerzają działalność na kanały rzeczne Genk i Liège. Planowana bezpośrednia linia kolejowa do Włoch może dodatkowo wzmocnić pozycję tych miast jako centrów dystrybucyjnych.
W Brukseli narastające nierówności społeczne zwiększają podatność niektórych dzielnic na infiltrację przestępczą. Szczególne zaniepokojenie wzbudza wzrost popularności cracku – taniego i silnie uzależniającego narkotyku, który przyczynia się do eskalacji przemocy miejskiej z udziałem nieletnich.
Geografia ryzyka w regionie stołecznym
Analiza wskazuje na następujące obszary zwiększonego ryzyka w Brukseli:
- Dolna część Saint-Gilles w kierunku Gare du Midi
- Wybrane place na Forest i Molenbeek
- Peterbos na Anderlecht
- Dzielnica Matonge
Czynniki podatności obejmują wysokie wskaźniki ubóstwa, trudne warunki mieszkaniowe, niedobór usług publicznych oraz ograniczone polityki integracji społecznej. W tych lokalizacjach obserwuje się rekrutację nieletnich jako „żołnierzy” w handlu narkotykami oraz wykorzystywanie migrantów o nieuregulowanym statusie jako obserwatorów i kurierów.
Powiązania międzynarodowe
Organizacje włoskie, w szczególności 'Ndrangheta, zachowują strategiczną rolę w aspekcie finansowym, dostarczając kapitał, koordynując handel i inwestując zyski w sektor legalny. Operacja „Eureka” z 2023 roku doprowadziła do 13 aresztowań w Belgii, potwierdzając zakorzenienie tych sieci.
Znaczna część aktywnych członków to osoby urodzone i wychowane w Belgii w drugim lub trzecim pokoleniu, posiadające dogłębną znajomość systemu belgijskiego.
Mechanizmy reinwestycji kapitału przestępczego
W oparciu o znane modele ekonomiczne przestępczość inwestuje przede wszystkim w:
- Małe przedsiębiorstwa handlowe (restauracje, pizzerie, bary, sklepy nocne)
- Nieruchomości
- Finansowanie klubów sportowych
- Infiltrację zamówień publicznych poprzez umieszczanie własnych przedstawicieli w instytucjach
Obecny system konfiskaty: ograniczenia strukturalne
Aktualny belgijski system konfiskaty charakteryzuje się znacznymi ograniczeniami:
Proceduralne:
- Konfiskata następuje wyłącznie po prawomocnym skazaniu
- Obejmuje jedynie mienie bezpośrednio powiązane z przestępstwem
- Zajęcie majątku osób trzecich wymaga odrębnego postępowania
Konsekwencje systemowe:
- Znaczna część majątku unika sankcji
- Kapitał przestępczy rozprasza się w gospodarce legalnej
- Umacnianie pozycji władzy i wspieranie bezkarności
Propozycje reform: konfiskata prewencyjna i rozszerzona
Konfiskata prewencyjna:
- Środek pilny umożliwiający zajęcie majątku osoby podejrzanej przed prawomocnym skazaniem
- Zastosowanie w przypadku znacznej rozbieżności między deklarowanymi dochodami a posiadanym majątkiem
- Zwrot w przypadku uniewinnienia
Konfiskata rozszerzona:
- Pozbawienie oskarżonego i jego rodziny całego majątku o nieudowodnionej legalnej proweniencji
- Obejmuje nieruchomości, udziały społeczne, rachunki bankowe, majątek rodzinny
- Atakuje strukturę ekonomiczną organizacji przestępczych
Obecny system zarządzania skonfiskowanym mieniem
Skonfiskowane aktywa przekazywane są do dwóch jednostek SPF Finances:
- Finimmo: nieruchomości
- Finnshop: mienie ruchome
Ograniczenia systemu:
- Sprzedaż licytacyjna bez zobowiązań społecznych lub terytorialnych
- Brak transparentności dotyczącej pochodzenia majątku
- Możliwość odkupu przez osoby powiązane z przestępczością
- Minimalne przekierowanie na cele publiczne lub projekty społeczne
Koncepcja społecznego wykorzystania skonfiskowanego majątku
Rewitalizacja terytorialna:
- Przekształcenie aktów represyjnych w narzędzia rekonstrukcji społecznej
- Zwrot skonfiskowanych nieruchomości społeczności lokalnej
- Tworzenie szkół, restauracji integracyjnych, centrów obywatelskich, warsztatów rzemieślniczych, ogrodów miejskich
Efekty strategiczne:
- Rehabilitacja przestrzeni zurbanizowanych
- Sygnalizowanie obecności państwa w walce z przestępczością
- Odbudowa zaufania i spójności społecznej
- Zwiększenie bezpieczeństwa w dzielnicach o wysokim ryzyku
Status procesu legislacyjnego
Aktualny stan:
- Propozycja ustawy Ahmed Laaouej i Khalil Aouasti oczekuje w komisji
- Nowy kontrakt rządowy federalny zawiera „publiczne i społeczne wykorzystanie skonfiskowanego majątku”
Wymagane działania:
- Przyjęcie dekretu wykonawczego określającego kryteria przyznawania
- Ustalenie czasu trwania koncesji
- Określenie modalności monitoringu
- Zabezpieczenie finansowania, w tym europejskiego
Strategia kompleksowa: podejście zintegrowane
Komponenty strategii:
- Prewencja w szkołach i dzielnicach
- Polityki społeczne lokalnej bliskości
- Skuteczne narzędzia represyjne (konfiskata prewencyjna i rozszerzona)
- Polityczna wola restytucji terytorialnej
Cel strategiczny: przekształcenie Brukseli z korytarza przestępczości w europejski model odporności demokratycznej, bezpieczeństwa i regeneracji społecznej.
