Zapowiadana jeszcze w poprzedniej kadencji reforma systemu stypendiów znalazła się ponownie w umowie koalicyjnej rządu MR-Engagés. Jednak po dziewięciu miesiącach od utworzenia nowego gabinetu, Rada ds. Stypendiów nadal nie została skonsultowana w sprawie planowanych zmian. Środowisko akademickie ostrzega, że sytuacja finansowa licznych studentów staje się „więcej niż niepokojąca”.
Gabinet premier Federacji Walonia-Bruksela, Elisabeth Degryse (Engagés), mimo szerokiego zakresu kompetencji ministerialnych, odłożył na bok reformę systemu stypendiów, „pomimo wagi problematyki” – zauważają przedstawiciele środowiska akademickiego. Najwyższa Rada ds. Stypendiów (CSAE) w wiadomościach elektronicznych wysłanych do gabinetu 26 lutego, a następnie 17 marca (z powodu braku odpowiedzi), zwróciła się do minister Degryse, odpowiedzialnej również za szkolnictwo wyższe, o „pilne zorganizowanie spotkania”. CSAE oczekuje informacji o postępach w automatyzacji przyznawania stypendiów oraz o przyszłości „ambitnego” projektu reformy kryteriów przyznawania wsparcia, który został zainicjowany pod koniec poprzedniej kadencji.
Wcześniej w tym roku wiele środowisk wyrażało zaniepokojenie „wysoce niepokojącą” sytuacją finansową wielu uczniów i studentów. Rada Rektorów Uczelni Frankofońskich (Cref) zadeklarowała gotowość do opracowania „uproszczonego, przejrzystego i sprawiedliwego systemu stypendiów” w celu „skuteczniejszej walki z rosnącym ubóstwem wśród studentów”. W ciągu ostatnich piętnastu lat liczba studentów otrzymujących zasiłek integracyjny podwoiła się, osiągając prawie 10% populacji studenckiej. W tym samym okresie podwoiła się również liczba osób podejmujących prace dorywcze.
Odpowiedź na „uzasadnione potrzeby”
W dokumencie programowym skierowanym do świata polityki, Najwyższa Rada ds. Stypendiów, złożona z przedstawicieli szkolnictwa wyższego, wymienia siedem priorytetów, wśród których znajdują się: uproszczenie procedur administracyjnych, rozszerzenie prawa do stypendiów oraz rewizja obowiązujących przepisów. Zgodnie z dekretem z 18 listopada 2021 roku, CSAE jest zobowiązana do wydawania opinii z własnej inicjatywy lub na wniosek rządu. „Jesteśmy organem reprezentacyjnym, a nie organizacją aktywistyczną” – podkreśla Alain Wilkin, przewodniczący CSAE i pełnomocnik Cpeons (organizacji edukacyjnej prowadzonej przez gminy i prowincje). „Naszym celem jest współpraca z politykami.”
„Przede wszystkim należy zaspokoić uzasadnione potrzeby studentów, aby mogli studiować w optymalnych warunkach” – podsumowuje Alain Wilkin. „Wielu studentów otrzymuje stypendia niewystarczające na pokrycie ich potrzeb, szczególnie gdy muszą wynajmować mieszkania studenckie. Ponieważ środki budżetowe nie są nieograniczone, musimy je rozdzielić jak najlepiej.” Czy oznacza to odebranie środków innym? „Nie chodzi o odbieranie, ale o sprawiedliwy podział. Opowiadamy się za zwiększeniem środków, jednocześnie zdając sobie sprawę z sytuacji finansowej Federacji Walonia-Bruksela.”
Wśród priorytetów znajdują się również rozwiązania mniej kosztowne. „Proponujemy na przykład automatyczne wypłacanie części kwoty stypendium dla studentów, którzy byli już beneficjentami w poprzednim roku” – wyjaśnia Jean-François Van Drooghenbroeck, prorektor ds. studenckich na Uniwersytecie Katolickim w Lowanium. „Wielu studentów międzynarodowych, słabo znających język francuski, mogłoby otrzymać wsparcie przedstawiciela w załatwianiu formalności. Obecny dekret tego nie przewiduje. Ponadto procedura jest tak sztywna, że zdarza się, iż studenci otrzymują stypendium po upływie terminu zapisów. To są rozwiązania, które nie kosztują ani euro więcej, to po prostu usprawnienie administracyjne.”
„Sprawa pozostaje priorytetowa”
Prace nad reformą systemu stypendiów rozpoczęto jeszcze w poprzedniej kadencji. Françoise Bertieaux (MR), ówczesna minister szkolnictwa wyższego, przedstawiła wstępny projekt dekretu. Po wycieku informacji do prasy i rozpadzie koalicji PS-MR-Ecolo w sprawie dekretu Paysage, tekst nie został finalizowany. Niemniej jednak, wyasygnowano dodatkowy budżet w wysokości 6,4 miliona euro, z całkowitej rocznej kwoty blisko 96 milionów euro w 2024 roku, aby sprostać rosnącej liczbie beneficjentów, indeksacji progów dochodowych i przyznawanych kwot.
W umowie koalicyjnej obecny rząd zobowiązał się do reformy systemu w celu zwiększenia liczby beneficjentów i wprowadzenia rzeczywistej progresywności w przyznawanych kwotach. Po Valérie Glatigny i Françoise Bertieaux, dwóch liberalnych politykach, sprawa trafiła teraz do Elisabeth Degryse. „Reforma nie będzie gotowa w całości na rozpoczęcie następnego roku akademickiego” – przyznaje jej gabinet. „Planowane zmiany wymagają wdrożeń informatycznych, a to wymaga czasu. Trwają spotkania z administracją. Sprawa pozostaje priorytetowa.”
Spotkanie z Najwyższą Radą zaplanowano na koniec kwietnia. „Piłka jest po stronie politycznej” – twierdzi prorektor Uniwersytetu Katolickiego w Lowanium. „Wszyscy aktorzy są gotowi i zgodni, co jest wystarczająco rzadkie, aby to podkreślić.”
