Międzynarodowy zespół naukowców z Belgii i Stanów Zjednoczonych dokonał odkrycia, które może zmienić rozumienie procesów prowadzących do rozwoju zapalenia mięśnia sercowego i osierdzia. Badania prowadzone przez Katolicki Uniwersytet w Leuven we współpracy z Harvard Medical School oraz Broad Institute MIT i Harvard wykazały kluczową rolę klonalnej hematopoezy o nieokreślonym potencjale (CHIP) w patogenezie tych chorób.
Metodologia i zakres badań
Analiza objęła ponad 335 tysięcy dorosłych uczestników UK Biobank, jednej z największych baz danych medycznych w Wielkiej Brytanii, obserwowanych przez niemal czternaście lat. W tym czasie u 382 osób zdiagnozowano zapalenie mięśnia sercowego lub osierdzia. Kluczowym odkryciem było ustalenie, że obecność CHIP zwiększa ryzyko rozwoju tych schorzeń o około 75 procent w porównaniu z osobami bez tego typu mutacji.
CHIP polega na mutacjach genetycznych w białych krwinkach odpowiedzialnych za regulację procesów zapalnych. Zmienione komórki zaczynają się niekontrolowanie rozmnażać, co może sprzyjać przewlekłym reakcjom zapalnym. Zjawisko to występuje szczególnie często u osób starszych – szacuje się, że dotyczy od 10 do 20 procent populacji po 70. roku życia, często bez świadomości nosicieli.
Kontekst kliniczny i znaczenie odkrycia
Zapalenie mięśnia sercowego i osierdzia to stosunkowo rzadkie, ale poważne schorzenia dotykające rocznie 5–10 osób na 100 tysięcy dorosłych. W ciężkich przypadkach prowadzą do niewydolności serca lub groźnych zaburzeń rytmu. Do tej pory ich przyczyny w wielu przypadkach pozostawały niewyjaśnione, co utrudniało skuteczną profilaktykę i leczenie.
Wcześniejsze badania wskazywały na powiązania między CHIP a chorobami serca, szczególnie arytmiami. Najnowsze wyniki pokazują jednak, że związek z zapaleniami serca jest jeszcze silniejszy, co może stanowić brakujące ogniwo w dotychczasowych obserwacjach klinicznych.
Perspektywy terapeutyczne
Art Schuermans, student medycyny na KU Leuven i główny autor badania, podkreśla, że powiązanie CHIP z zapaleniami serca jest wyraźniejsze niż z innymi chorobami kardiologicznymi. Skoro CHIP rozwija się w komórkach odpowiedzialnych za reakcje zapalne, można zakładać, że bezpośrednio napędza proces zapalny w sercu i osierdziu.
To otwiera nowe perspektywy leczenia. Ukierunkowane stosowanie dostępnych już leków przeciwzapalnych mogłoby stać się skuteczną strategią terapeutyczną, a lepsze zrozumienie mechanizmów CHIP umożliwiłoby opracowanie bardziej precyzyjnych terapii celowanych.
Znaczenie naukowe i kliniczne
Wyniki badań zaprezentowano na kongresie Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego w Madrycie oraz opublikowano w prestiżowym czasopiśmie JAMA Cardiology. Publikacja w tym periodyku potwierdza wysoką jakość badań i ich potencjalny wpływ na praktykę kliniczną.
Odkrycie stanowi ważny krok w kierunku zrozumienia molekularnych podstaw zapaleń serca i otwiera drogę do nowych, skuteczniejszych metod profilaktyki i terapii. Może to w przyszłości pomóc w ochronie pacjentów przed ciężkimi powikłaniami, takimi jak niewydolność serca czy zaburzenia rytmu.
