Flamandzka partia N-VA apeluje o zaostrzenie kontroli nad małżeństwami zawieranymi w celach migracyjnych. Inicjatywa oparta jest na danych Ministerstwa Sprawiedliwości, z których wynika, że od 2019 roku belgijskie sądy unieważniły niemal 150 związków małżeńskich – w tym 36 w regionie brukselskim.
Posłanka Kristien Van Vaerenbergh, odpowiedzialna za inicjatywę, podkreśla, że sądowa decyzja o unieważnieniu małżeństwa zapada wyłącznie w przypadku poważnych nieprawidłowości, takich jak brak autentycznego pożycia małżeńskiego czy wykorzystywanie ślubu wyłącznie w celu uzyskania prawa pobytu. Zdecydowana większość tych przypadków miała charakter wyłudzenia – niektóre służyły również jako narzędzie w procederze handlu ludźmi.
Zdaniem Van Vaerenbergh, liczba wykrytych przypadków to jedynie „wierzchołek góry lodowej”. Jej zdaniem znaczna część fikcyjnych związków pozostaje niezidentyfikowana, co rodzi konieczność wprowadzenia bardziej rygorystycznych procedur weryfikacyjnych.
N-VA proponuje m.in. wzmożoną kontrolę dokumentacji przedślubnej oraz pogłębioną analizę historii relacji – zwłaszcza w przypadku par międzynarodowych, które nie wykazują wspólnej przeszłości. Postuluje się także stworzenie zintegrowanego systemu wykrywania nadużyć, który pozwalałby na cofanie przyznanych praw migracyjnych, w tym obywatelstwa, uzyskanych w drodze fikcyjnych małżeństw.
Propozycje te znajdują częściowe odzwierciedlenie w obowiązującym porozumieniu koalicyjnym rządu federalnego, które przewiduje zaostrzenie walki z tzw. małżeństwami pozornymi. Dokument akcentuje potrzebę wzmocnienia mechanizmów weryfikacyjnych i szybkiego reagowania w przypadku podejrzenia nadużycia – poprzez włączenie prokuratury do procesu sprawdzającego już na wczesnym etapie.
Rząd zapowiedział także rozbudowę i wzmocnienie struktur walczących z oszustwami w ramach Urzędu Imigracyjnego oraz innych instytucji odpowiedzialnych za kontrolę legalności pobytu. Nowe regulacje przewidują nie tylko zwiększenie zasobów kadrowych, ale także rozszerzenie uprawnień pozwalających na szybkie cofanie zezwoleń pobytowych uzyskanych w drodze manipulacji systemem.
Skuteczna realizacja tych planów będzie wymagać ścisłej współpracy między urzędami stanu cywilnego, służbami migracyjnymi i prokuraturą. Konieczne będzie również stworzenie bezpiecznych procedur chroniących osoby, które padły ofiarą przymusu lub oszustwa, w tym kobiet zmuszanych do zawarcia fikcyjnego małżeństwa przez organizacje przestępcze.
Fakt, że tak duża liczba unieważnionych związków dotyczy regionu Brukseli, może być efektem zarówno zwiększonej kontroli administracyjnej, jak i specyficznych uwarunkowań demograficznych stolicy. Bruksela, jako ważny ośrodek europejski i punkt przecięcia wielu szlaków migracyjnych, może być szczególnie narażona na tego rodzaju nadużycia.
