Prokuratura federalna Belgii zdecydowała o przekazaniu Międzynarodowemu Trybunałowi Karnemu sprawy dwóch izraelskich żołnierzy, którzy zostali zidentyfikowani na festiwalu Tomorrowland. Postępowanie zostało wszczęte na podstawie skargi organizacji pozarządowych oskarżających ich o zbrodnie wojenne.
Jak doszło do wszczęcia sprawy
Skargę złożyły 20 lipca Fundacja Hind Rajab, kierowana przez aktywistę Dyaba Abou Jahjaha, oraz organizacja Global Legal Action Network. Obie grupy zajmują się obroną praw Palestyńczyków i oskarżyły dwóch żołnierzy o udział w zbrodniach wojennych. Według skargi, wojskowi należeli do brygady Givati – elitarnej jednostki izraelskiej armii – i mieli podczas festiwalu prezentować flagę tej formacji.
Po analizie skargi belgijska prokuratura otworzyła wstępne śledztwo. Policja zidentyfikowała i przesłuchała obydwu żołnierzy. Po zakończeniu czynności obaj zostali zwolnieni i opuścili terytorium Belgii.
Sprawa trafia do Hagi
W środę prokuratura federalna ogłosiła decyzję o przekazaniu sprawy Międzynarodowemu Trybunałowi Karnemu w Hadze. Jak zaznaczono, decyzja ta podyktowana była potrzebą efektywnej realizacji wymiaru sprawiedliwości oraz zobowiązań Belgii wynikających z prawa międzynarodowego. Prokuratura uznała, że to właśnie Trybunał ma właściwe kompetencje do rozpoznania zarzutów o zbrodnie wojenne.
Równolegle analogiczna skarga została złożona przez te same organizacje w Holandii, ponieważ żołnierze przebywali później w Amsterdamie. Fundacja Hind Rajab wezwała holenderskie władze do ich zatrzymania lub ekstradycji. Prokuratura holenderska potwierdziła otrzymanie skargi i prowadzi jej analizę.
Trybunał Karny i kontekst polityczny
Międzynarodowy Trybunał Karny to stały organ sądowy, który zajmuje się ściganiem sprawców najcięższych zbrodni: ludobójstwa, zbrodni wojennych i zbrodni przeciwko ludzkości. Trybunał działa w oparciu o Statut Rzymski i wkracza w sytuacjach, gdy państwa nie chcą lub nie są w stanie prowadzić niezależnych i skutecznych śledztw.
W maju Trybunał wydał już międzynarodowe nakazy aresztowania wobec premiera Izraela Benjamina Netanjahu i byłego ministra obrony Yoava Gallanta. Zarzuty dotyczyły zbrodni wojennych i zbrodni przeciwko ludzkości popełnionych w czasie izraelskich operacji wojskowych w Strefie Gazy.
Polityczne i prawne znaczenie sprawy
Decyzja belgijskiej prokuratury pokazuje, jak zasada uniwersalnej jurysdykcji może być stosowana wobec podejrzanych o najcięższe naruszenia prawa międzynarodowego. Belgia, jako sygnatariusz Statutu Rzymskiego, ma obowiązek współpracy z Trybunałem.
Sprawa budzi też szersze kontrowersje polityczne. Obecność izraelskich żołnierzy na międzynarodowych wydarzeniach kulturalnych, takich jak Tomorrowland, staje się przedmiotem wzmożonej uwagi organizacji pro-palestyńskich, które dokumentują i zgłaszają przypadki domniemanych naruszeń prawa międzynarodowego.
To postępowanie może mieć daleko idące konsekwencje – zarówno dla wizerunku izraelskich sił zbrojnych, jak i dla kształtu przyszłych działań prawnych związanych z odpowiedzialnością za zbrodnie wojenne.
