We wtorek w Dzienniku Urzędowym Belgii opublikowano ustawę programową, która wprowadza szereg istotnych zmian fiskalnych i administracyjnych. Oznacza to formalne wejście w życie reform przyjętych przez Izbę Reprezentantów 18 lipca, zgodnie z priorytetami programowymi rządu De Wevera. Nowe przepisy będą miały bezpośredni wpływ na sytuację finansową obywateli i przedsiębiorstw.
Najbardziej odczuwalna zmiana dotyczy opłaty za procedurę uzyskania obywatelstwa belgijskiego, która wzrosła z 150 do aż 1000 euro. Siedmiokrotna podwyżka to istotne obciążenie, zwłaszcza dla osób z ograniczonymi zasobami finansowymi. Rząd argumentuje, że ma ona ograniczyć liczbę wniosków i zwiększyć wpływy budżetowe.
Kolejna ważna zmiana to wprowadzenie nowego systemu regularyzacji podatkowej. Przewiduje on 30-procentową podwyżkę w stosunku do standardowej stawki podatkowej dla osób, które wcześniej nie wywiązały się ze zobowiązań wobec państwa. System obejmie również składki na ubezpieczenie społeczne i ma zachęcać do dobrowolnego uregulowania zaległości przy jednoczesnym zwiększeniu wpływów publicznych.
Zmieniono także stawki podatku VAT w sektorze energetycznym i budowlanym. Kotły opalane paliwami kopalnymi, które dotąd objęte były preferencyjną stawką 6%, od teraz będą opodatkowane standardową stawką 21%. Zmiana ma charakter proekologiczny – celem jest zniechęcenie do inwestowania w technologie wysokoemisyjne i wspieranie rozwiązań przyjaznych środowisku.
W budownictwie utrzymano 6-procentowy VAT dla projektów wyburzeń i odbudowy, ale wprowadzono nowy limit powierzchni – ulga będzie przysługiwać tylko na domy mieszkalne o maksymalnej powierzchni 175 m² (wcześniej 200 m²). Minister finansów Jan Jambon zapowiedział okres tolerancji administracyjnej dla transakcji zawartych między 1 lipca a dniem publikacji ustawy, by zapewnić płynność przepisów przejściowych.
Zmiany dotknęły również sektor lotniczy. Ujednolicono opłaty za wejście na pokład – dotychczasowa stawka 10 euro dla lotów do 500 km zostaje utrzymana, natomiast dla pozostałych tras wprowadzono jednolitą opłatę w wysokości 5 euro (zamiast dotychczasowych 2 lub 4 euro). Ma to uprościć system rozliczeń i zwiększyć przejrzystość kosztów dla pasażerów.
Proces legislacyjny ustawy był opóźniony przez działania opozycji. Z wyjątkiem Open VLD, wszystkie partie opozycyjne wnioskowały o skierowanie poprawek do Rady Stanu, co spowolniło procedurę i przesunęło termin wejścia ustawy w życie. Początkowo zakładano, że nowe przepisy będą obowiązywać od 1 lipca, ale ostatecznie zaczęły obowiązywać z dniem publikacji.
Jednym z najbardziej kontrowersyjnych punktów ustawy jest reforma systemu zasiłków dla bezrobotnych. Od 1 stycznia 2026 roku maksymalny czas pobierania zasiłku zostanie ograniczony do dwóch lat. To radykalne odejście od dotychczasowego modelu, w którym długotrwałe świadczenia były standardem. Przepisy mają wejść w życie z opóźnieniem, aby instytucje i beneficjenci mieli czas na dostosowanie się do nowej rzeczywistości.
To opóźnienie wynika z dużej skali reformy i konieczności przygotowania odpowiednich instrumentów wsparcia dla osób, które mogą być dotknięte nowymi przepisami. Dwuletni limit oznacza fundamentalną zmianę w belgijskim systemie zabezpieczenia społecznego.
Wpływ zmian będzie różny w zależności od sektora i grupy społecznej. Wyższe opłaty administracyjne i podatki obciążą budżety gospodarstw domowych, a modyfikacje VAT będą miały wpływ na koszty inwestycji w sektorze budowlanym i energetycznym. Długofalowe skutki reform zależeć będą od tego, jak rynek i konsumenci przystosują się do nowych warunków.
