Partie koalicji Arizona osiągnęły we wtorek konsensus dotyczący zasad towarzyszących zniesieniu Senatu, jak wynika z informacji uzyskanych od źródeł rządowych kilka godzin po posiedzeniu ścisłego gabinetu ministrów, który poświęcił tej kwestii szczególną uwagę. Decyzja ta stanowi przełomowy moment w długotrwałych negocjacjach między partnerami koalicyjnymi.
Transfer kompetencji i wyzwania proceduralne
Zgodnie z wypracowanym porozumieniem, kompetencje Senatu zostałyby w pierwszej fazie w całości przeniesione do Izby Reprezentantów (La Chambre / De Kamer). Ta formuła organizacyjna przez ostatnie tygodnie stanowiła źródło trudności dla premiera Barta De Wevera, który nie mógł zgromadzić pełnego poparcia wszystkich partnerów koalicyjnych dla tej procedury. Osiągnięcie jednomyślności w tej kwestii usuwa istotną przeszkodę w realizacji jednego z kluczowych punktów umowy rządowej.
Mimo wewnętrznej zgody, koalicja Arizona staje przed znacznie większym wyzwaniem proceduralnym. Partie N-VA, MR, Les Engagés, Vooruit i CD&V muszą pozyskać wsparcie przynajmniej części opozycji, aby uzyskać konstytucyjnie wymaganą większość dwóch trzecich głosów dla zatwierdzenia likwidacji Senatu. To wymaganie czyni z przedsięwzięcia znacznie bardziej skomplikowany proces polityczny.
Poparcie z ław opozycyjnych
We wtorek liberałowie flamandzcy oraz ekolodzy potwierdzili swoje poparcie dla zasady zniesienia Senatu. Choć muszą jeszcze szczegółowo przeanalizować konkretne propozycje większości, ich głosy mogą okazać się kluczowe dla powodzenia całego przedsięwzięcia. Stefaan Van Hecke, szef klubu Ecolo-Groen, kategorycznie stwierdził, że Senat w obecnej formie nie wnosi żadnej wartości dodanej do funkcjonowania systemu politycznego.
Stéphanie D’Hose, była przewodnicząca Senatu i reprezentantka liberałów, za pośrednictwem mediów społecznościowych zadeklarowała pełne poparcie swojej grupy dla likwidacji tej instytucji z pozycji opozycyjnej. Jej deklaracja o głosowaniu za uzyskaniem większości dwóch trzecich stanowi znaczące wsparcie dla planów rządowych.
Aktualna rola Senatu i kontrowersje
Senat belgijski w toku ewolucji ustrojowej został pozbawiony wielu swoich pierwotnych funkcji, zachowując jednak istotną rolę w procesach rewizji konstytucyjnej. Instytucja ta przekształciła się w izbę refleksji oraz główne forum reprezentacji podmiotów federalnych. Ta ostatnia funkcja stanowi źródło największych kontrowersji związanych z planowaną likwidacją.
Społeczność niemieckojęzyczna już wyraziła zdecydowane obawy dotyczące zniknięcia tej platformy reprezentacji wspólnot, która stanowi jedyne miejsce na tym poziomie władzy, gdzie mają zagwarantowane miejsce. Te zastrzeżenia odzwierciedlają szersze dylematy związane z reprezentacją mniejszości językowych w przyszłym systemie instytucjonalnym.
Wewnętrzne różnice w koalicji
Nawet w ramach koalicji rządzącej pojawiały się istotne wątpliwości dotyczące konkretnego kształtu reformy. CD&V proponowało utworzenie organu odpowiedzialnego za reprezentację podmiotów federalnych, co pozostaje w sprzeczności z wizją Barta De Wevera. Premier niedawno wyraził w Izbie Reprezentantów przekonanie, że każdy poseł naturalnie reprezentuje już swoją wspólnotę oraz bazę wyborczą, co czyni dodatkowe instytucje reprezentacji zbędnymi.
Perspektywy realizacji reformy
Sukces planowanej reformy będzie zależał od zdolności koalicji do przekonania wystarczającej liczby parlamentarzystów opozycyjnych. Wymóg większości dwóch trzecich czyni z tego przedsięwzięcia test zdolności do budowania ponadpartyjnego consensus w kwestiach ustrojowych. Historia belgijskich reform konstytucyjnych pokazuje, że tego typu zmiany wymagają długotrwałych negocjacji oraz kompromisów wykraczających poza granice koalicji rządzącej.
Likwidacja Senatu stanowi część szerszej wizji uproszczenia belgijskiego systemu instytucjonalnego, której realizacja może mieć daleko idące konsekwencje dla funkcjonowania federalizmu belgijskiego. Ostateczny kształt reformy będzie zależał od zdolności wszystkich zainteresowanych stron do wypracowania rozwiązań godzących efektywność instytucjonalną z zachowaniem mechanizmów reprezentacji różnorodnych wspólnot tworzących belgijskie państwo.
