Rząd socjalistyczny Pedro Sancheza przejmuje inicjatywę obywatelską (ILP) mającą na celu regularyzację statusu prawnego około 500.000 migrantów przebywających na terytorium Hiszpanii. Projekt ten stanowi zdecydowane odejście od restrykcyjnej polityki migracyjnej dominującej w Europie.
Geneza inicjatywy legislacyjnej
Projekt ustawy o inicjatywie obywatelskiej został złożony w kwietniu 2024 roku w Kongresie Deputowanych przez koalicję 900 organizacji społecznych, organizacji pozarządowych i instytucji kościelnych. Inicjatywa zebrała 700.000 podpisów poparcia, co umożliwiło jej procedowanie parlamentarne.
Główny mechanizm przewiduje regularyzację wszystkich migrantów, którzy przybyli na terytorium hiszpańskie przed 31 grudnia 2024 roku. Realizacja tego wyjątkowego procesu regularyzacyjnego wymaga jednak negocjacji z grupami parlamentarnymi.
Kontekst polityczny i procedury
W kwietniu 2024 roku projekt otrzymał poparcie wszystkich partii politycznych, z wyjątkiem skrajnie prawicowej partii Vox. Ten niemal jednomyślny konsensus stanowił historyczne zwycięstwo dla organizacji pozarządowych i kolektywów migranckich.
Edith Espinola, rzeczniczka ruchu migrantów Regularización Ya w Madrycie, podkreśla: „Chcemy zresetować licznik, aby nikt nie został wykluczony, stąd konieczność uzyskania tej wyjątkowej regularyzacji.”
Trudności w procesie implementacji
Ostatnie miesiące przyniosły spowolnienie w procedowaniu ustawy. Rząd socjalistyczny skupił się na reformie regulacyjnej przyjętej w listopadzie, mającej na celu regularyzację 300.000 osób bez dokumentów rocznie w ciągu najbliższych trzech lat.
Jorge Serrano, lider partii Por un Mundo Mas Justo i koordynator ILP, wyjaśnia komplikacje: „Wiele organizacji pozarządowych zdało sobie sprawę, że tekst zawiera restrykcyjne środki dla osób ubiegających się o azyl, co skomplikowało ich regularyzację.”
Imperatywy ekonomiczne i demograficzne
Międzynarodowy Fundusz Walutowy prognozuje wzrost gospodarczy Hiszpanii na poziomie 2,5% w 2025 roku i 1,8% w 2026 roku. Kraj borykający się ze starzeniem się społeczeństwa potrzebuje siły roboczej do utrzymania dynamiki ekonomicznej.
Gonzalo Fanjul, dyrektor badań w Fundacji Por Causa, analizuje korzyści ekonomiczne: „Migranci bez dokumentów nie mogą płacić podatków ani składać na ubezpieczenie społeczne. System jest nie tylko niemoralny, ale przede wszystkim nierozumny z ekonomicznego i demograficznego punktu widzenia.”
Według jego kalkulacji, każdy zregularyzowany imigrant bez dokumentów wygenerowałby około 3.500 euro netto rocznie dla gospodarki państwowej.
Zapotrzebowanie sektorowe na siłę roboczą
Różne sektory gospodarki hiszpańskiej zgłaszają strukturalne niedobory kadrowe:
- Budownictwo
- Rolnictwo
- Hotelarstwo
- Usługi osobiste
Przedstawiciele patronatu budowlanego wskazują na trudności w znalezieniu kierowników budów, porównując to wyzwanie do „poszukiwania jednorożca”.
Kontekst migracyjny i dane statystyczne
W 2024 roku 61.323 migrantów weszło nielegalnie do Hiszpanii drogą morską (wzrost o 10,3% w porównaniu z 2023 rokiem), z czego 46.843 przez archipelag Wysp Kanaryjskich (wzrost o 17,4%).
Organizacja pozarządowa Caminando Fronteras szacuje, że ponad 10.000 migrantów zmarło w 2024 roku na trasie kanaryjskiej z Afryki Subsaharyjskiej do archipelagu.
Perspektywa belgijska
W kontekście belgijskim, gabinet minister Azylu i Migracji Anneleen Van Bossuyt (N-VA) odnosi się do umowy rządowej wykluczającej jakąkolwiek regularyzację zbiorową. Regularyzacja indywidualna pozostaje „absolutnym wyjątkiem” w ramach dyskrecjonalnej władzy ministra.
Historycznie Belgia przeprowadziła dwie główne kampanie regularyzacyjne: w latach 1999-2000 pod rządem Guy Verhofstadta (50.000 osób) oraz w 2009 roku pod rządem Van Rompuy’ego (45.000 osób). Obecnie szacuje się, że między 100.000 a 130.000 osób przebywa w Belgii nielegalnie.
