Decyzja o opóźnieniu automatycznej indeksacji wynagrodzeń w sektorze publicznym oraz świadczeń społecznych i emerytur została zatwierdzona podczas porozumienia wielkanocnego. Środek ten wejdzie w życie w ciągu kilku tygodni w przypadku wystąpienia inflacji. Co istotne, konsekwencje odczują nie tylko urzędnicy państwowi.
Motywy wprowadzenia zmian
„To przede wszystkim środek budżetowy” – przypomina ekonomista Philippe Defeyt, założyciel Instytutu Zrównoważonego Rozwoju (IDD). „Państwo zaoszczędzi miesiąc indeksacji na wynagrodzeniach urzędników, czyli 2% funduszu płac podzielone przez dwanaście” oraz dwa miesiące na indeksacji świadczeń społecznych, zasiłków dla bezrobotnych i emerytur, co stanowi 2% całości podzielone przez sześć.
W przeciwieństwie do pominięcia indeksacji, gdzie oszczędności (dla finansów publicznych) i utrata dochodów (dla pracownika, emeryta lub beneficjenta świadczeń) utrzymują się w czasie, to przesunięcie indeksacji o miesiąc lub dwa stanowi jedynie opóźnienie, a nie eliminację, której skutki narastają z upływem czasu.
Szacunkowa średnia utrata dochodów wyniesie około 70 euro brutto, natomiast oszczędności dla skarbu państwa sięgną około 150 milionów euro, jak informuje gabinet federalnej minister służby cywilnej, Vanessy Matz (Engagés).
„Nie należy jednak zapominać, że chodzi o indeksację wynagrodzenia brutto” – przypomina Defeyt. „Na poziomie netto, przesunięty wzrost wynosi raczej 1,2 lub 1,4%”. Ekonomista wskazuje również na inną motywację, „częściowo ideologiczną”: zapewnienie, że świadczenia społeczne nie będą rosnąć szybciej niż wynagrodzenia.
Kogo dotyczy zmiana w sektorze publicznym?
Wynagrodzenia urzędników federalnych są indeksowane na podstawie ustawy z 2 sierpnia 1971 r. oraz ustawy z 1 marca 1977 r. ustanawiającej system indeksacji wynagrodzeń, pensji, emerytur, zasiłków i świadczeń obciążających skarb państwa w oparciu o wskaźnik cen konsumpcyjnych. System ten dotyczy również urzędników innych podmiotów państwowych, w tym nauczycieli, co potwierdził premier w niedzielny wieczór.
Czy autonomia regionalna i wspólnotowa pozwala na odstępstwo od tej zmiany? Tak, poprzez dekret. Jednak biorąc pod uwagę, że większości polityczne w regionach i wspólnotach są zbliżone lub identyczne z federalną koalicją Arizona, trudno wyobrazić sobie, by zrezygnowały z oszczędności budżetowych, które są dla nich korzystne.
Czy pielęgniarki są objęte zmianą?
Sektor non-profit wzorował się na systemie publicznym. Miesięczne opóźnienie automatycznej indeksacji wynagrodzeń będzie zatem stosowane do pracowników tego dotowanego sektora, podobnie jak w przypadku służby cywilnej. Pielęgniarki, niezależnie od tego, czy pracują dla pracodawcy publicznego czy prywatnego, będą więc objęte tą zmianą.
Co z sektorem prywatnym?
Sektor prywatny nie jest całkowicie oszczędzony. Należy najpierw wiedzieć, że w sferze rynkowej gospodarki istnieją różne systemy indeksacji:
- Sektory, które indeksują w zależności od momentu przekroczenia indeksu pivot cen konsumpcyjnych (dotyczy to około połowy pracowników)
- Sektory dostosowujące wynagrodzenia w określonym momencie kalendarza (np. w styczniu lub lipcu)
Częstotliwość dostosowań może również się różnić: indeksacja może następować raz w roku, co pół roku, co kwartał lub co miesiąc. Roczna korekta dotyczy około 40% pracowników.
Narodowy Bank Belgii (NBB) w swoim raporcie za rok 2022 odnotował: „Ponieważ indeksacja dla większości z nich systematycznie odbywa się w styczniu, nieco ponad milion pracowników musiał czekać do stycznia 2023 r., aby zobaczyć swoje wynagrodzenia dostosowane do wysokiej inflacji zarejestrowanej w 2022 r. Ich dochody wzrosły wówczas o nie mniej niż 11%. W przeciwieństwie do osób korzystających z częstej indeksacji lub powiązanej z indeksem pivot, ci pracownicy doświadczyli większej, choć tymczasowej, utraty siły nabywczej w 2022 r.”
W niektórych sektorach układy zbiorowe organizujące tę indeksację opierały się na powiązaniu prawnym z ustawą z 2 sierpnia 1971 r. W związku z tym, jeśli pracownicy tych sektorów chcą uniknąć traktowania na równi z urzędnikami, muszą upoważnić swoich przedstawicieli związkowych do negocjowania nowych sektorowych lub firmowych układów zbiorowych.
