Liczba osób w Belgii pozostających na zwolnieniu lekarskim przez ponad rok stale rośnie. Pod koniec 2023 roku przekroczyła 526 tysięcy, generując roczny koszt świadczeń przekraczający 9 miliardów euro. Ponad połowa tych osób została uznana za trwale niezdolne do pracy i będzie otrzymywać wsparcie finansowe aż do osiągnięcia wieku emerytalnego.
Coraz więcej osób uznanych za niezdolne do pracy
Z danych Instytutu Ubezpieczeń Zdrowotnych i Rent Inwalidzkich (Inami) wynika, że w ciągu ostatnich 15 lat ponad 55% osób długotrwale chorych – czyli prawie 290 tysięcy – otrzymało orzeczenie o trwałej niezdolności do pracy aż do emerytury.
W tej grupie niemal 37% to osoby powyżej 60. roku życia, które już zbliżały się do końca aktywności zawodowej. Jednak około 16% stanowią osoby młodsze, które nie ukończyły jeszcze 50 lat. Wśród głównych przyczyn trwałej niezdolności do pracy dominują zaburzenia psychiczne, takie jak depresja i wypalenie zawodowe, które dotyczą jednej trzeciej tej grupy. Podobny odsetek cierpi na schorzenia układu mięśniowo-szkieletowego, stawów oraz układu nerwowego.
Planowane zmiany w systemie świadczeń
Rząd De Wevera uznał, że dalszy wzrost liczby osób pobierających świadczenia z tytułu niezdolności do pracy jest nie do utrzymania. W ramach porozumienia koalicyjnego wprowadzono nowe środki, mające na celu zwiększenie kontroli nad systemem. Minister zdrowia Frank Vandenbroucke zapowiedział dodatkową reformę, która ograniczy możliwość przyznawania świadczeń do emerytury jedynie w wyjątkowych przypadkach – na przykład osobom cierpiącym na schorzenia o ciężkim i nieodwracalnym przebiegu, takie jak zaawansowany nowotwór czy demencja.
Pozostałe osoby, które obecnie uznaje się za trwale niezdolne do pracy, będą musiały przechodzić okresowe kontrole. Ich niezdolność do pracy będzie przedłużana maksymalnie na pięć lat, po czym konieczna będzie ponowna ocena stanu zdrowia przez lekarza orzecznika. Minister podkreśla, że rozwój medycyny, zmiany na rynku pracy oraz większa dostępność różnych form zatrudnienia mogą pozwolić niektórym osobom powrócić do aktywności zawodowej, nawet jeśli w przeszłości nie miały na to szans.
Weryfikacja wcześniejszych decyzji
Instytucje ubezpieczeń zdrowotnych otrzymały zalecenie, by w pierwszej kolejności zweryfikować przypadki osób, które w ciągu ostatnich 15 lat zostały uznane za trwale niezdolne do pracy aż do emerytury. Proces ten będzie realizowany stopniowo, ponieważ nie ma możliwości jednoczesnego przeanalizowania sytuacji wszystkich świadczeniobiorców.
