Rosnąca fala przemocy w związku z narkotykami
W ostatnich tygodniach w Belgii nasiliły się strzelaniny związane z handlem narkotykami, szczególnie w Brukseli. Problem ten nie jest jednak unikalny dla tego kraju – wiele państw europejskich zmaga się z podobnym zjawiskiem. Według raportu Europolu z 2021 roku przemoc w kontekście przestępczości narkotykowej znacznie się nasiliła w ostatnich latach, co zmusza rządy do podejmowania nowych środków zaradczych.
Każde państwo stosuje inne podejście do walki z tym problemem – jedne koncentrują się na ściganiu przestępców, inne próbują wpłynąć na konsumentów narkotyków, a jeszcze inne zaostrzają prawo w zakresie odpowiedzialności karnej młodocianych sprawców.
Francja: nacisk na odpowiedzialność konsumentów
We Francji przemoc związana z handlem narkotykami osiągnęła rekordowy poziom – w 2023 roku odnotowano 85 ofiar śmiertelnych, z czego niemal połowa przypadła na Marsylię, miasto szczególnie dotknięte tym problemem.
W odpowiedzi na wzrost brutalności przestępczości narkotykowej rząd francuski uruchomił kampanię społeczną, której celem jest uwrażliwienie konsumentów na skutki ich działań. Kampania opiera się na przekazie, że każdy zakup narkotyków przyczynia się do przestępczości i tragedii ludzkich, podobnie jak dawniej drastyczne reklamy dotyczące bezpieczeństwa na drogach miały na celu zmniejszenie liczby wypadków.
Oprócz działań edukacyjnych, Francja stawia na zaostrzenie walki z organizacjami przestępczymi. W lutym 2024 roku Senat przyjął projekt ustawy mający na celu wzmocnienie krajowego biura ds. zwalczania narkotyków, które ma funkcjonować na wzór amerykańskiej DEA. Planowane są również nowe przepisy dotyczące prania brudnych pieniędzy oraz powołanie specjalnej prokuratury do walki z przestępczością zorganizowaną.
Szwecja: zaostrzenie kar i wprowadzenie „stref bezpieczeństwa”
Szwecja również zmaga się z eskalacją przemocy związanej z przemytem i handlem narkotykami. W 2023 roku kraj odnotował 53 ofiary śmiertelne strzelanin oraz niemal 300 eksplozji, często związanych z porachunkami gangów.
Rząd podejmuje coraz bardziej radykalne kroki w walce z przestępczością zorganizowaną. Jednym z proponowanych rozwiązań jest obniżenie wieku odpowiedzialności karnej do 14 lat w przypadku najcięższych przestępstw. Władze wprowadziły również możliwość składania anonimowych zeznań, choć skuteczność tego rozwiązania wciąż jest przedmiotem debaty.
Jednym z narzędzi testowanych w Szwecji są tzw. „strefy bezpieczeństwa”. Policja może tymczasowo wyznaczyć obszary, w których funkcjonariusze mają prawo zatrzymywać i przeszukiwać dowolne osoby bez konkretnego uzasadnienia. W 2023 roku przeprowadzono tego typu operację w dwóch miastach, co pozwoliło na tymczasowe przywrócenie spokoju. Jednak po zakończeniu akcji przestępczość szybko powróciła – kilka dni później w jednej z objętych wcześniej kontrolą stref doszło do wybuchu granatu oraz strzelaniny na otwartej ulicy.
Brak uniwersalnego rozwiązania
Każde państwo szuka własnej drogi w walce z przemocą związaną z narkotykami, jednak żadne z nich nie znalazło jeszcze skutecznej metody na rozwiązanie problemu w dłuższej perspektywie.
Większość krajów europejskich zwiększa liczbę funkcjonariuszy patrolujących ulice i monitorujących punkty sprzedaży narkotyków. Nie zawsze jednak gwarantuje to sukces – nawet w miejscach, gdzie policja jest obecna, przemoc może się nasilać. Przykładem może być niedawna strzelanina w Brukseli, gdzie młody mężczyzna został zastrzelony w pobliżu stacji metra, mimo że w odległości 70 metrów znajdował się patrol policyjny.
Działania podejmowane przez różne kraje pokazują, jak skomplikowany jest problem przemocy związanej z narkotykami i że skuteczna walka z tym zjawiskiem wymaga nie tylko siłowych interwencji, ale także długofalowych działań edukacyjnych, społecznych i legislacyjnych.
