Nowy rządowy plan Arizona wprowadza ograniczenie prawa do zasiłku dla bezrobotnych do maksymalnie dwóch lat. Środek ten, zapowiadany przez partie centrowe i prawicowe, ma na celu motywowanie do szybszego powrotu na rynek pracy. Reforma budzi jednak wiele pytań dotyczących jej wpływu na osoby bezrobotne, finanse publiczne oraz rynek pracy.
1. Ilu osób dotknie nowa reforma?
Ograniczenie obejmie osoby w wieku od 18 do 55 lat pozostające bez pracy od dwóch lat lub dłużej. Według szacunków Uniwersytetu Wolnego w Brukseli (ULB), zagrożonych wykluczeniem z prawa do zasiłku może być około 89.112 osób, podczas gdy związek zawodowy CSC wskazuje na liczbę 91.228. Do tego należy doliczyć osoby współzamieszkujące, które również spełniają kryteria wieku i czasu pozostawania bez pracy.
Plan przewiduje także zmiany dla osób z krótszym stażem pracy. Aby uzyskać prawo do pełnych dwóch lat zasiłku, trzeba będzie przepracować minimum pięć lat. Okres zasiłku dla osób z krótszym stażem ma wynosić odpowiednio krócej.
2. Kiedy rozpocznie się degresywność zasiłków?
Obecnie wysokość zasiłku stopniowo spada wraz z czasem jego pobierania. Początkowo wynosi on 65% ostatniej pensji (przez trzy miesiące), a następnie 60% przez kolejne okresy. Reforma zakłada podwyższenie początkowej stawki, ale jednocześnie szybsze obniżanie świadczenia, aż do jego wygaśnięcia po dwóch latach.
3. Co stanie się po dwóch latach pobierania zasiłku?
Po upływie dwóch lat osoba bezrobotna straci prawo do zasiłku, co zostanie jej oficjalnie potwierdzone odpowiednim dokumentem. Będzie mogła zwrócić się do gminnego Centrum Pomocy Społecznej (CPAS) o przyznanie dochodu integracyjnego (RI). CPAS ma miesiąc na rozpatrzenie wniosku, a w przypadku pozytywnej decyzji, osoba będzie musiała podpisać indywidualny plan integracji społecznej (Piis).
4. Czy utrata prawa do zasiłku oznacza automatyczne uzyskanie pomocy społecznej?
Nie, pomoc społeczna nie zostanie przyznana automatycznie. Aby ją otrzymać, konieczne jest złożenie wniosku oraz spełnienie określonych kryteriów, takich jak sytuacja rodzinna i finansowa.
5. Kiedy i jak reforma zostanie wprowadzona?
Oczekuje się, że reforma zostanie wdrożona jeszcze w tym roku. Może ona zostać uregulowana na drodze ustawowej lub poprzez królewski dekret, co pozwoli na szybsze wprowadzenie zmian.
6. Jak wpłynie to na finanse CPAS?
Przewiduje się znaczne zwiększenie obciążenia finansowego CPAS z powodu napływu nowych beneficjentów dochodu integracyjnego. Uniwersytet Wolny w Brukseli oszacował, że koszt dodatkowego wsparcia, w tym zatrudnienia nowych pracowników i zapewnienia infrastruktury, wyniesie około 200 milionów euro rocznie. Rząd federalny obiecał częściowo zrekompensować te wydatki poprzez zwiększenie finansowania dochodu integracyjnego.
7. Ile rząd zaoszczędzi dzięki reformie?
Według rządu ograniczenie zasiłków ma przynieść oszczędności na poziomie 1,9 miliarda euro do 2029 roku. Jednak po uwzględnieniu kosztów dla CPAS, finalna oszczędność na poziomie całych finansów publicznych wyniesie mniej niż 675 milionów euro rocznie.
8. Jak będą traktowane osoby z krótkoterminowym zatrudnieniem?
Reforma przewiduje zmiany w sposobie liczenia okresu pobierania zasiłku. Obecnie czas bezrobocia nalicza się od momentu rejestracji w urzędzie pracy, niezależnie od krótkich okresów zatrudnienia. Nowe przepisy mają uwzględniać te okresy, co zapobiegnie skracaniu prawa do zasiłku u osób pracujących dorywczo.
9. Czy reforma dotknie osoby w okresie wypowiedzenia?
Osoby przebywające na okresie wypowiedzenia nie są jeszcze uznawane za bezrobotne. Zasiłek zacznie im przysługiwać dopiero po zakończeniu wypowiedzenia. Na razie nie wiadomo, czy reforma obejmie natychmiast wszystkich bezrobotnych, czy też będzie wprowadzona stopniowo.
10. Czy Belgia stanie się bardziej restrykcyjna niż sąsiednie kraje?
Dotychczas Belgia była jednym z nielicznych krajów europejskich, gdzie zasiłki dla bezrobotnych nie były ograniczone czasowo. W większości krajów UE czas ten wynosi od 6 do 24 miesięcy. W Holandii, Niemczech i Norwegii maksymalny okres wynosi dwa lata, podobnie jak będzie to w Belgii po reformie. Francja przewiduje krótszy czas pobierania świadczenia (18 miesięcy), z wyjątkiem osób powyżej 55 roku życia, które mogą pobierać zasiłek aż do osiągnięcia wieku emerytalnego.
Reforma ma na celu dostosowanie belgijskiego systemu do standardów europejskich, ale jednocześnie budzi kontrowersje z uwagi na potencjalne skutki społeczne i finansowe.
