We Flandrii rosnący ciężar finansowy związany z emeryturami urzędników zaczyna stanowić poważne zagrożenie dla jakości usług komunalnych. Władze lokalne, które właśnie pracują nad wieloletnimi planami budżetowymi, coraz wyraźniej dostrzegają problem. Analiza finansowa przeprowadzona przez dziennik Het Nieuwsblad wykazała, że w 2023 roku wynagrodzenia i emerytury byłych urzędników stanowiły średnio aż 41% wydatków gmin, a w niektórych przypadkach, jak w Bever czy Dilsen-Stokkem, odsetek ten przekroczył 60%.
Emerytury jako „bomba finansowa”
Według danych Stowarzyszenia Miast i Gmin Flamandzkich (VVSG), w 2028 roku koszty emerytur mogą wynieść 2,4 miliarda euro – prawie dwa razy więcej niż dekadę wcześniej. Głównym powodem tego wzrostu jest nie tylko rosnąca liczba przechodzących na emeryturę urzędników, ale także wydłużająca się długość życia. Choć zwiększona długość życia to pozytywny trend, powoduje, że gminy muszą przeznaczać coraz większe środki na wypłaty emerytur. Nathalie Debast, rzeczniczka VVSG, określiła ten problem mianem „bomby emerytalnej”.
Ograniczenie inwestycji publicznych
Wysokie wydatki na emerytury ograniczają możliwości inwestycyjne gmin. Jak podkreśla VVSG, oznacza to mniej środków na budowę ścieżek rowerowych, rozwój żłobków czy organizację wydarzeń społecznych. W efekcie cierpią mieszkańcy, którzy korzystają z tych usług na co dzień. Gminy próbują łagodzić ten problem, zatrudniając mniej kosztownych pracowników kontraktowych, których emerytury są finansowane przez rząd federalny. Mimo to, dziedzictwo finansowe wynikające z systemu emerytur dla urzędników mianowanych wciąż ciąży na lokalnych budżetach.
Tymczasowe rozwiązania zamiast reform
Od 2020 roku rząd flamandzki oferuje gminom subwencje mające złagodzić skutki rosnących kosztów emerytalnych. Jednak, jak zauważa Debast, te środki to jedynie doraźne rozwiązanie. VVSG apeluje o wprowadzenie jednolitego systemu finansowania emerytur dla wszystkich urzędników administracji publicznej, niezależnie od szczebla. Obecny system, w którym to gminy ponoszą pełny ciężar finansowy emerytur swoich pracowników mianowanych, staje się coraz mniej efektywny i wymaga kompleksowych reform.
Przyszłość usług publicznych we Flandrii
Aby zapobiec dalszemu pogłębianiu problemu, konieczne jest podjęcie działań strukturalnych, które pozwolą na zrównoważone zarządzanie finansami gminnymi. W przeciwnym razie rosnące koszty emerytur mogą doprowadzić do dalszych ograniczeń w usługach publicznych, co wpłynie na jakość życia mieszkańców. Reforma systemu emerytalnego dla urzędników jest nieunikniona, jeśli lokalne władze mają nadal efektywnie działać i realizować swoje podstawowe zadania.
