Senat, jako izba wyższa belgijskiego parlamentu, odgrywa coraz mniejszą rolę w systemie instytucjonalnym kraju. Od 2014 roku, po wprowadzeniu szóstej reformy państwa, jego kompetencje zostały znacznie ograniczone, co wywołuje pytania o sens dalszego istnienia tej instytucji. Propozycja całkowitej likwidacji Senatu znalazła się na stole negocjacyjnym koalicji „Arizona”, lecz różnice polityczne między partiami mogą skutecznie zablokować jakiekolwiek zmiany.
Senat w obecnym kształcie: funkcja i ograniczenia
Dawniej Senat był równorzędnym partnerem Izby Reprezentantów, odpowiadając za ocenę projektów ustaw i powoływanie komisji śledczych. Obecnie jego funkcja została znacznie okrojona, a posiedzenia odbywają się zaledwie kilka razy w roku. Kompetencje Senatu obejmują dziś jedynie wybrane kwestie, takie jak:
- ratyfikacja traktatów międzynarodowych,
- uchwalanie ustaw wymagających większości kwalifikowanej,
- zmiany w Konstytucji,
- dotacje dla partii politycznych.
Tak ograniczony zakres działania sprawia, że rola Senatu w systemie instytucjonalnym wydaje się marginalna, a jego przyszłość staje się przedmiotem debat politycznych.
Propozycje reform
Najdalej idącą propozycją jest całkowita likwidacja Senatu, forsowana przez niektóre ugrupowania polityczne. Ich zdaniem instytucja ta straciła swoją użyteczność i generuje jedynie dodatkowe koszty. Z kolei inne partie, zamiast likwidacji, sugerują przekształcenie Senatu w zgromadzenie obywatelskie, które mogłoby działać jako platforma konsultacji społecznych. Taki model mógłby wzmocnić demokratyczny charakter procesu decyzyjnego.
Trudności w realizacji zmian
Każda zmiana dotycząca Senatu wymagałaby reformy konstytucyjnej, co oznacza konieczność uzyskania większości dwóch trzecich głosów w parlamencie. W obecnym układzie politycznym, z głębokimi różnicami między partiami flamandzkimi a frankofońskimi, osiągnięcie takiego konsensusu wydaje się niemal niemożliwe. Brak jednomyślności w tej kwestii sprawia, że reforma Senatu pozostaje jedynie odległą perspektywą.
Symbol zmieniającego się systemu
Debata wokół przyszłości Senatu odzwierciedla szersze problemy związane z federalnym modelem zarządzania Belgią. Czy Senat zostanie zlikwidowany, czy przekształcony, zależy od zdolności partii politycznych do znalezienia wspólnego języka w tej i innych kluczowych kwestiach instytucjonalnych. W międzyczasie instytucja ta pozostaje raczej symbolem przeszłości niż aktywnym uczestnikiem kształtowania polityki kraju.
