Plany wprowadzenia obowiązkowej nauki języka niderlandzkiego lub niemieckiego w Walonii od roku szkolnego 2027-2028 wzbudzają liczne dyskusje. Przy malejącej liczbie uczniów wybierających niderlandzki jako pierwszą język obcy, pojawia się pytanie, czy nauka tego języka była kiedykolwiek obowiązkowa w Walonii. Historia pokazuje, że podejście do nauczania języków w regionie zmieniało się na przestrzeni lat.
Wczesne lata: wolny wybór
W 1830 roku, wraz z powstaniem Belgii, nauczanie języków nowożytnych było istotnym elementem edukacji, jednak nie przyjęto jednoznacznych zobowiązań. Nauka drugiego języka była opcjonalna w szkołach podstawowych aż do 1914 roku, a w szkołach średnich skupiano się głównie na francuskim, niemieckim i angielskim. Niderlandzki nie był popularny w Walonii, co wynikało z historycznych napięć z Niderlandami pod rządami Wilhelma I.
Pierwsze regulacje w XX wieku
Pierwszy krok ku większemu znaczeniu języków obcych nastąpił w 1932 roku, kiedy szkoły podstawowe mogły wprowadzić naukę drugiego języka od piątej klasy. W szkołach średnich wprowadzono obowiązek czterech godzin nauki „drugiego języka”, choć konkretne języki nie zostały określone.
W 1963 roku, w kontekście rosnących napięć między społecznościami, nowa ustawa językowa wprowadziła obowiązek nauczania języka „drugiej społeczności” – niderlandzkiego w Walonii i francuskiego we Flandrii – w szkołach podstawowych. Jednak w szkołach średnich pozostawiono wolność wyboru.
Lata 70.: powrót wolnego wyboru
W latach 70. wprowadzono zmiany w konstytucji, które umożliwiły większą autonomię w zakresie edukacji. W 1975 roku uczniowie w Walonii mogli wybierać między niderlandzkim, niemieckim a angielskim jako pierwszym językiem nowożytnym.
Reforma z 1989 roku: decentralizacja edukacji
W 1989 roku edukacja stała się kompetencją wspólnot językowych. Flandria wprowadziła obowiązkową naukę francuskiego w starszych klasach szkół podstawowych. W Walonii z kolei nauka języków nowożytnych w szkołach podstawowych pozostała opcjonalna, a uczniowie mogli wybierać między niderlandzkim, niemieckim i angielskim.
Plany na 2027 rok
Rząd Federacji Walonia-Bruksela planuje wprowadzenie obowiązkowej nauki niderlandzkiego lub niemieckiego w Walonii od trzeciej klasy szkoły podstawowej. Ma to na celu zwiększenie kompetencji językowych, poprawę relacji między społecznościami i zwiększenie możliwości zawodowych młodych ludzi.
Jednak realizacja tego planu napotyka na trudności, przede wszystkim brak nauczycieli języków obcych. Aby temu zaradzić, w budżecie na 2025 rok przewidziano inwestycje w rekrutację i szkolenie nauczycieli oraz stworzenie rezerw kadrowych.
Symboliczne znaczenie decyzji
Według ekspertów, takich jak Laurence Mettewie z Uniwersytetu w Namur, decyzja o obowiązkowej nauce niderlandzkiego ma silne znaczenie symboliczne, wskazując na otwartość wobec drugiej społeczności językowej i wzmacniając więzi w kraju. Ekspertka podkreśla jednak, że kluczowe będzie znalezienie odpowiednio wykwalifikowanych nauczycieli, którzy będą w stanie uczynić naukę niderlandzkiego atrakcyjną dla uczniów, szczególnie w regionie, gdzie język ten ma negatywną opinię.
Podsumowanie
Chociaż nauka niderlandzkiego w Walonii nie była zawsze obowiązkowa, przez lata wprowadzano regulacje mające na celu wzmocnienie jego pozycji w edukacji. Planowane wprowadzenie obowiązkowego nauczania w 2027 roku to ważny krok w kierunku integracji społeczności i poprawy kompetencji językowych w regionie. Jednak jego realizacja wymaga pokonania wielu wyzwań, w tym rozwiązania problemu braku nauczycieli.
