PFAS, nazywane „wiecznymi zanieczyszczeniami”, to substancje chemiczne obecne niemal wszędzie – w wodzie, glebie, opakowaniach żywności, a nawet w ubraniach. Chociaż ich usunięcie z europejskiego środowiska może kosztować biliony euro, każdy z nas może podjąć kroki, by ograniczyć ich wpływ na zdrowie. Alfred Bernard, toksykolog i profesor emerytowany z UCLouvain, podpowiada, jak zmniejszyć codzienną ekspozycję na te groźne związki.
Dlaczego PFAS są groźne?
PFAS mają zdolność gromadzenia się w organizmie, tworząc tzw. „ładunek organizmu”. Substancje te nie ulegają łatwo degradacji, a ich obecność może zwiększać ryzyko wielu problemów zdrowotnych. Choć nie możemy całkowicie uniknąć kontaktu z PFAS, istnieją sposoby, by ograniczyć ich ilość w naszym ciele.
Na co zwrócić uwagę w diecie?
Żywność to jedno z głównych źródeł PFAS. Alfred Bernard zaleca ostrożność w spożywaniu określonych produktów:
- Ryby i owoce morza: spożywaj je maksymalnie dwa razy w tygodniu.
- Jaja: jedno lub dwa dziennie, ale nie więcej.
- Mięso: utrzymuj jego konsumpcję na umiarkowanym poziomie.
- Podroby: unikaj ich, zwłaszcza wątroby i nerek, które magazynują PFAS.
Woda z kranu również może być źródłem zanieczyszczeń. Bernard radzi sprawdzić wyniki badań wody w swojej okolicy. Jeśli zawartość PFAS zbliża się do 100 nanogramów na litr, lepiej unikać jej spożycia, szczególnie przez dzieci. W takim przypadku warto rozważyć zastosowanie filtrów węglowych, osmozy odwróconej lub wymienników jonowych.
Opakowania i przedmioty codziennego użytku
Opakowania żywności, takie jak kartonowe kubki czy pojemniki fast foodów, często zawierają PFAS, które mogą przenikać do jedzenia, zwłaszcza gdy jest ono gorące. Bernard zaleca ograniczenie korzystania z takich opakowań i unikanie codziennych posiłków w fast foodach.
Czy patelnie teflonowe są bezpieczne?
Teflonowe powłoki w patelniach również budzą obawy. Bernard wskazuje, że badania naukowe nadal nie są jednoznaczne, ale zaleca ostrożność – lepiej unikać uszkodzonych patelni. Coraz więcej osób sięga po patelnie ze stali nierdzewnej, uznawane za bezpieczniejszą alternatywę.
Odzież i zabawki: na co uważać?
PFAS znajdują się także w wodoodpornych ubraniach, takich jak kurtki. Jednak kontakt z nimi jest ograniczony, a przenikanie substancji przez skórę – minimalne. Większe ryzyko dotyczy dzieci, które mogą mieć kontakt z kurzem zawierającym PFAS lub wkładać przedmioty do ust. Ważne jest utrzymanie czystości w domu oraz wybór zabawek spełniających normy bezpieczeństwa.
Kroki w stronę bezpieczniejszej przyszłości
Unia Europejska pracuje nad regulacjami, które w przyszłości mają wyeliminować PFAS z produkcji zabawek. Alfred Bernard przypomina także, że suplementacja kwasem foliowym u kobiet w ciąży pomaga zmniejszyć akumulację PFAS w organizmie, co może chronić rozwijające się dziecko. Ogólnie zaleca spożywanie pięciu porcji owoców i warzyw dziennie, szczególnie zielonych liści, owoców czerwonych oraz roślin strączkowych, bogatych w foliany.
Świadome wybory dla zdrowia
Choć całkowite unikanie PFAS nie jest możliwe, zmiana codziennych nawyków może znacząco zmniejszyć naszą ekspozycję na te substancje. Ograniczenie ich w diecie, ostrożność przy wyborze przedmiotów codziennego użytku i dbałość o higienę domową to proste kroki, które mogą przynieść realne korzyści zdrowotne.
