W ciągu ostatniej dekady konsumpcja leków wśród dzieci i młodzieży w Belgii zmniejszyła się o 10%, jednak niektóre szczegóły wyników badań budzą poważne obawy. Z jednej strony odnotowano spadek stosowania antybiotyków i leków ogólnie, z drugiej jednak wzrosła konsumpcja antydepresantów, Rilatine oraz środków antykoncepcyjnych w trybie awaryjnym.
Ogólne trendy: mniej leków, ale większe zróżnicowanie
Analiza przeprowadzona przez Mutualité Chrétienne (MC), obejmująca dane z lat 2013–2023, pokazuje spadek liczby dzieci i młodzieży stosujących leki na receptę. W 2023 roku tylko 57% osób poniżej 18. roku życia będących członkami MC korzystało z leków na receptę, podczas gdy dekadę wcześniej było to 62%. Równocześnie zmniejszył się średni dzienny poziom konsumpcji o 16%.
Najczęściej stosowane leki dotyczyły pięciu głównych kategorii: przeciwzakaźne, układ oddechowy, organy zmysłów, dermatologia oraz szczepionki. Spożycie spadło w niemal wszystkich kategoriach, z wyjątkiem leków na choroby organów zmysłów, gdzie poziom pozostał stabilny.
Spadek stosowania antybiotyków
Jednym z największych sukcesów jest redukcja stosowania antybiotyków, takich jak amoksycylina (-16% w stosunku do 2013 roku) czy kombinacja amoksycyliny z kwasem klawulanowym (-45%). Wzrost odnotowano jedynie w przypadku wybranych preparatów, jak flucloxacylina, stosowana w leczeniu zakażeń takich jak impetigo.
Mutualité Chrétienne zwraca jednak uwagę na nadmierne stosowanie kropli do uszu z ciprofloxacyną, wskazując na ryzyko rozwinięcia odporności na antybiotyki.
Wzrost stosowania Rilatine
Leki na zaburzenia psychiczne i neurologiczne, w tym na ADHD, budzą niepokój. Konsumpcja Rilatine (metylofenidatu) wzrosła o 31% w latach 2020–2023. W 2023 roku aż 15 209 młodych członków MC stosowało ten lek.
Eksperci zwracają uwagę na brak systematycznego monitorowania pacjentów oraz ograniczony dostęp do terapii psychologicznej, co może prowadzić do nadmiernego stosowania leków. Potencjalne skutki uboczne obejmują problemy z wagą, wzrostem, lękiem, a także zwiększone ryzyko chorób układu sercowo-naczyniowego.
Rośnie liczba młodzieży stosującej antydepresanty
Konsumpcja antydepresantów wzrosła o 54% w ciągu dekady. Choć w 2023 roku stosowało je tylko 1,6% młodzieży, co wciąż jest stosunkowo niskim odsetkiem, liczby absolutne wskazują na tysiące młodych użytkowników. Eksperci podkreślają, że pierwszą linią leczenia depresji powinna być terapia psychologiczna, a leki powinny być stosowane jedynie w ostateczności.
Zmieniające się podejście do antykoncepcji
Liczba młodych dziewcząt stosujących środki antykoncepcyjne spadła, mimo że wzrosło zainteresowanie metodami długoterminowymi, takimi jak wkładki domaciczne. Eksplozję zanotowano natomiast w przypadku antykoncepcji awaryjnej – liczba jej zastosowań wzrosła o ponad 2000%. Wynika to jednak głównie z wprowadzenia refundacji pigułki „dzień po” bez recepty.
Podsumowanie
Chociaż ogólny spadek konsumpcji leków wśród dzieci i młodzieży w Belgii można uznać za pozytywny trend, wzrost stosowania leków psychotropowych oraz antykoncepcji awaryjnej budzi poważne pytania. Wyniki badań podkreślają potrzebę większego wsparcia psychologicznego oraz dokładniejszego monitorowania leczenia farmakologicznego, aby ograniczyć potencjalne ryzyko dla zdrowia młodzieży.
