Od maja 2019 r. na terenie Flandrii obowiązuje ogólny zakaz odpalania fajerwerków, petard oraz używania dział karbidowych. Przepisy te stanowią punkt wyjścia dla wszystkich gmin w regionie i mogą zostać złagodzone wyłącznie w wyjątkowych sytuacjach, na podstawie indywidualnej decyzji władz lokalnych. Bezwzględnym zakazem objęte są natomiast lampiony szczęścia, uznawane za szczególnie niebezpieczne ze względu na wysokie ryzyko pożarów.
Zakaz jako zasada, wyjątki tylko za zgodą gminy
We Flandrii obowiązuje zasada całkowitego zakazu używania materiałów pirotechnicznych. Jedynie w przypadku szczególnych wydarzeń, takich jak imprezy publiczne czy uroczystości lokalne, gmina może dopuścić użycie fajerwerków, petard lub armatek karbidowych. Zgoda taka może zostać wydana wyłącznie przez burmistrza danej gminy.
Osoby lub organizatorzy planujący pokaz muszą złożyć odpowiedni wniosek z wyprzedzeniem. W praktyce odbywa się to drogą mailową lub listowną, bezpośrednio do władz gminy, które oceniają zasadność i bezpieczeństwo planowanego wydarzenia.
Trzy na cztery flamandzkie gminy zakazują fajerwerków w sylwestra
W noc sylwestrową w około trzech czwartych flamandzkich gmin obowiązuje całkowity zakaz odpalania fajerwerków. Oznacza to, że w zdecydowanej większości miejscowości mieszkańcy nie będą mogli w ten sposób powitać Nowego Roku. Takie wnioski płyną z ankiety przeprowadzonej przez dziennik „Het Nieuwsblad”.
Decyzje dotyczące dopuszczalności używania fajerwerków należą do władz lokalnych. To gminy określają zasady obowiązujące w noc sylwestrową, a ich podejście do tej tradycji jest coraz bardziej restrykcyjne. W trzech na cztery gminy fajerwerki są całkowicie zakazane. Wynika to albo z zapisów lokalnego regulaminu policyjnego, albo z bezpośredniej decyzji burmistrza, albo z faktu, że wymagane jest specjalne zezwolenie, którego gmina po prostu nie wydaje.
Podejście do fajerwerków różni się znacząco w zależności od prowincji. Najbardziej rygorystyczne zasady obowiązują w Antwerpii oraz Brabancji Flamandzkiej, gdzie zakazy są najszersze. Inaczej wygląda sytuacja we Flandrii Zachodniej, Flandrii Wschodniej oraz Limburgii. W tych prowincjach część gmin nadal dopuszcza używanie fajerwerków.
We Flandrii Zachodniej zezwala na nie około połowa gmin, natomiast we Flandrii Wschodniej i Limburgii mniej więcej jedna trzecia. Tam, gdzie fajerwerki są dozwolone, nie oznacza to jednak pełnej swobody. Zazwyczaj wymagane jest wcześniejsze uzyskanie zgody władz lokalnych lub obowiązuje ścisłe ograniczenie czasowe, najczęściej do wyznaczonych godzin w noc sylwestrową.
Jako główne argumenty przemawiające za wprowadzaniem zakazów samorządy wskazują kwestie bezpieczeństwa publicznego oraz ochronę zwierząt, które szczególnie silnie reagują na hałas i niespodziewane wybuchy.
Flandria Zachodnia wyjątkiem na mapie zakazów fajerwerków – Waregem dopuszcza godzinne używanie pirotechniki
W ponad siedmiu na dziesięć gmin we Flandrii prywatne używanie fajerwerków w noc sylwestrową jest zakazane. Flandria Zachodnia wyraźnie odstaje jednak od tej tendencji. W większości gmin tego regionu mieszkańcy nadal mogą odpalać ognie sztuczne, choć często pod pewnymi warunkami. Jednym z takich przykładów jest Waregem, gdzie lokalne władze dopuściły używanie fajerwerków przez dokładnie jedną godzinę.
W Waregem przez cały rok obowiązuje generalny zakaz używania materiałów pirotechnicznych. Jedyny wyjątek przewidziano na noc sylwestrową, kiedy mieszkańcy mogą odpalać fajerwerki w ściśle określonym przedziale czasowym – od godziny 23:30 do 0:30.
Burmistrz Kristof Chanterie podkreśla, że takie rozwiązanie funkcjonuje w mieście od wielu lat. Władze lokalne przyjęły pragmatyczne podejście, wychodząc z założenia, że niezależnie od obowiązujących przepisów część mieszkańców i tak decyduje się na używanie fajerwerków w noc sylwestrową. Ograniczenie do jednej godziny ma na celu skupienie tej aktywności w jasno wyznaczonym czasie, co ułatwia nadzór służb i pozwala ograniczyć uciążliwości dla pozostałych mieszkańców.
Jak rok temu podeszły do tego flamandzkie gminy?
Podczas sylwestra 2024 r. prawie połowa flamandzkich gmin zezwalała mieszkańcom na samodzielne odpalanie fajerwerków, przy czym we Flandrii Zachodniej odsetek ten sięgał aż trzech czwartych miejscowości. Dane stowarzyszenia Oscare ujawniły znaczące różnice między prowincjami – w Brabancji Flamandzkiej fajerwerki były dozwolone jedynie w co ósmej gminie i zawsze wymagały zezwolenia, natomiast w stolicach prowincji takich jak Brugia, Gandawa czy Hasselt mieszkańcy mogli je odpalać bez specjalnego pozwolenia mimo ogólnego zakazu. Według Fundacji ds. Oparzeń w okresie świątecznym 2024 r. w Belgii 139 osób doznało oparzeń od fajerwerków, co stanowiło spadek w porównaniu ze 156 poszkodowanymi rok wcześniej.
Bezpieczeństwo mieszkańców i dobrostan zwierząt
Wprowadzone regulacje mają na celu przede wszystkim ochronę zdrowia i bezpieczeństwa osób mieszkających we Flandrii. Każdego roku, zwłaszcza w okresie sylwestrowym, dochodzi do poważnych wypadków spowodowanych używaniem fajerwerków przez osoby nieposiadające odpowiednich kwalifikacji ani doświadczenia.
Zakaz przynosi również wyraźne korzyści dla zwierząt domowych i dzikich, które często reagują silnym stresem na głośne, nagłe eksplozje. Ograniczenie używania materiałów pirotechnicznych zmniejsza liczbę przypadków paniki, ucieczek oraz obrażeń zwierząt, co od lat podnoszone jest jako jeden z kluczowych argumentów za utrzymaniem obowiązujących przepisów.
