W ostatnich miesiącach na kilku składach belgijskiego przewoźnika kolejowego SNCB/NMBS pojawiły się polityczne graffiti wyrażające poparcie dla Palestyny. Na wagonach widniały hasła takie jak „Israel terrorist state” oraz „mort à IDF”, odnoszące się do Izraelskich Sił Obronnych. Napisy te pojawiły się w kontekście przyznania przez operatora kolejowego dużego kontraktu hiszpańskiej firmie CAF, krytykowanej przez część organizacji pozarządowych za udział w projektach infrastrukturalnych powiązanych z izraelskimi osiedlami na terytoriach okupowanych.
Kontrowersje wokół dużego zamówienia
Zamówienie, określane przez krytyków jako „kontrakt stulecia”, dotyczy dostawy nowych pociągów dla belgijskiej sieci kolejowej. Producent CAF od dłuższego czasu znajduje się w centrum sporów, ponieważ – według organizacji pozarządowych i aktywistów – brał udział w realizacji infrastruktury kolejowej łączącej izraelskie osiedla położone na okupowanych terytoriach palestyńskich. W ocenie przeciwników takiego zaangażowania oznacza to współudział w procesie, który uznają za sprzeczny z prawem międzynarodowym.
Dlaczego celem stały się pociągi
W tym kontekście aktywiści zdecydowali się wykorzystać pociągi jako nośnik swojego przekazu. Dla środowisk propalestyńskich tabor kolejowy jest szczególnie widocznym elementem przestrzeni publicznej i pozwala dotrzeć do szerokiego grona odbiorców, znacznie wykraczającego poza krąg osób zaangażowanych w protesty.
Kierując działania przeciwko pociągom SNCB/NMBS, autorzy graffiti chcieli zwrócić uwagę publicznego przedsiębiorstwa oraz – pośrednio – władz publicznych na etyczne konsekwencje podejmowanych decyzji biznesowych. Pociąg staje się w tym ujęciu symbolem usługi publicznej powiązanej z kontraktem, który część społeczeństwa obywatelskiego uznaje za kontrowersyjny.
Protest czy wandalizm
Według aktywistów ich celem nie było niszczenie mienia, lecz nagłośnienie debaty politycznej, która – ich zdaniem – jest marginalizowana w oficjalnym dyskursie. Chodzi o skierowanie uwagi opinii publicznej na kwestie etyczne związane z międzynarodowymi kontraktami i odpowiedzialnością przedsiębiorstw publicznych.
SNCB/NMBS nie odniosła się publicznie do ewentualnego związku między aktami wandalizmu a kontraktem przyznanym firmie CAF. Zgodnie z obowiązującą polityką wobec przypadków dewastacji mienia graffiti zostały usunięte z wagonów.
