Rząd Federacji Walonia-Bruksela potwierdził, że od roku szkolnego 2026-2027 zniknie tzw. stopień zróżnicowany w szkołach średnich. Zgodnie z założeniami Paktu na rzecz doskonałości edukacji uczniowie, którzy nie uzyskali świadectwa ukończenia szkoły podstawowej CEB, będą odtąd przyjmowani bezpośrednio do regularnych pierwszych klas szkół średnich. Zamiast odrębnej ścieżki edukacyjnej przewidziano dla nich wzmocnione wsparcie pedagogiczne, którego celem będzie pomoc w nadrabianiu zaległości. Oznacza to definitywne odejście od dotychczasowego modelu nauczania zróżnicowanego.
Dotychczasowy system nauczania zróżnicowanego
Obecnie pierwszy stopień szkoły średniej w Belgii funkcjonuje w dwóch wariantach. Uczniowie posiadający świadectwo CEB rozpoczynają naukę we wspólnym pierwszym stopniu, obejmującym pierwszą i drugą klasę szkoły średniej. Dla uczniów, którzy nie zdali egzaminu kończącego szkołę podstawową, przewidziano osobny stopień zróżnicowany.
W klasach tych zapewniano wzmocnione wsparcie pedagogiczne, między innymi poprzez mniejszą liczebność grup, większą liczbę zajęć wyrównawczych oraz powtórzenie materiału realizowanego w szkole podstawowej. Celem tego rozwiązania było umożliwienie uczniom uzyskania świadectwa CEB i dołączenie następnie do regularnego pierwszego stopnia nauczania.
Nowe zasady od roku szkolnego 2026-2027
Zgodnie z projektem przyjętym w pierwszym czytaniu przez rząd MR-Engagés w Federacji Walonia-Bruksela, uczniowie nieposiadający świadectwa CEB będą od roku szkolnego 2026-2027 przyjmowani do zwykłych pierwszych klas szkół średnich. Warunkiem będzie zgoda komisji egzaminacyjnej szkoły podstawowej. Młodzież ta będzie realizować identyczny program nauczania jak pozostali uczniowie pierwszej klasy.
Środki finansowe dotychczas przeznaczone na klasy zróżnicowane zostaną utrzymane zgodnie z zapisami Paktu. Chodzi o 10 000 godzin lekcyjnych o łącznej wartości 24,5 miliona euro. Fundusze te zostaną wykorzystane na finansowanie wzmocnionego wsparcia dla uczniów, którzy nie zdali całości lub części egzaminu CEB.
Jak wyjaśnia gabinet minister edukacji Valérie Glatigny z partii MR, wsparcie to ma formę swoistego „plecaka pomocowego”, przypisanego do konkretnego ucznia. Jego zadaniem będzie pomoc w przezwyciężaniu trudności zidentyfikowanych podczas egzaminu CEB. Dodatkowo przewidziano budżet w wysokości 7,5 miliona euro na indywidualne wsparcie wszystkich uczniów, również tych posiadających świadectwo.
Wyższy próg zdawalności egzaminu CEB
Jedną z istotnych zmian względem pierwotnych założeń Paktu jest utrzymanie komisji szkolnej w szóstej klasie szkoły podstawowej. Decyzja obecnego rządu ma wzmocnić rolę nauczycieli jako profesjonalistów odpowiedzialnych za ocenę postępów uczniów.
W praktyce oznacza to, że rada pedagogiczna nadal będzie mogła przyznać świadectwo CEB uczniowi, który nie uzyskał wymaganego wyniku na egzaminie. Ma to szczególne znaczenie w kontekście planowanego podniesienia progu zdawalności z 50 do 60 procent już od przyszłego roku. Przy podejmowaniu decyzji brane będą pod uwagę między innymi wyniki ucznia z całego roku szkolnego.
Komisja będzie mogła zdecydować zarówno o przejściu ucznia do pierwszej klasy szkoły średniej, jak i o pozostawieniu go na kolejny rok w szóstej klasie szkoły podstawowej. W przypadku przejścia do szkoły średniej uczeń otrzyma wzmocnione wsparcie, którego zakres będzie zależał od liczby niezaliczonych części egzaminu CEB.
Co po pierwszej klasie szkoły średniej?
Po ukończeniu pierwszej klasy, w której wszyscy uczniowie realizują ten sam program i podlegają identycznym zasadom oceniania, uczniowie bez świadectwa CEB, którzy zaliczą rok, zostaną przyjęci do drugiej klasy szkoły średniej i uznani za posiadaczy świadectwa CEB.
Jeżeli natomiast nie uda im się zaliczyć roku, pozostaną w pierwszej klasie na kolejny rok, nadal korzystając ze wzmocnionego wsparcia pedagogicznego. Jak podkreśla gabinet minister edukacji, w praktyce powtarzanie klasy na pierwszym wspólnym stopniu nauczania niemal całkowicie zanikło.
Stopniowe wygaszanie klas zróżnicowanych
Druga klasa zróżnicowana będzie jeszcze funkcjonować w roku szkolnym 2026-2027, przyjmując uczniów kończących pierwszą klasę zróżnicowaną. Zostanie ona jednak zlikwidowana rok później, w roku szkolnym 2027-2028.
Na razie nie zapadły decyzje dotyczące utrzymania środków budżetowych obecnie przeznaczonych na drugą klasę zróżnicowaną. Odpowiedni projekt ustawy ma zostać przedstawiony rządowi w pierwszym kwartale 2026 r.
