Od 2027 roku preferencje handlowe przyznawane przez Unię Europejską krajom rozwijającym się będą zależały od ich gotowości do przyjmowania z powrotem własnych obywateli, którzy nielegalnie przebywają na terytorium Wspólnoty. Porozumienie w tej sprawie osiągnęli w poniedziałek wieczorem współlegislatorzy UE – Parlament Europejski i Rada Unii Europejskiej. To wyraźne zaostrzenie polityki migracyjnej Unii oraz finał procesu legislacyjnego rozpoczętego już w 2021 roku, kiedy Komisja Europejska przedstawiła pierwszą propozycję zmian.
Czym jest System Preferencji Generalnych?
System Preferencji Generalnych (SPG) powstał w 1971 roku z inicjatywy ONZ jako narzędzie wspierające integrację krajów rozwijających się z globalną gospodarką poprzez zapewnienie im uprzywilejowanego dostępu do rynków państw rozwiniętych. Obecnie z systemu korzysta 65 państw, którym Unia oferuje różne poziomy preferencji handlowych.
Najbardziej korzystny reżim – „wszystko oprócz broni” (TSA) – obejmuje najuboższe kraje, m.in. Afganistan czy Demokratyczną Republikę Konga. Pośredni poziom preferencji SPG+, zachęcający do zrównoważonego rozwoju i dobrego zarządzania, dotyczy takich państw jak Pakistan czy Boliwia. Z kolei standardowy, najmniej uprzywilejowany poziom obejmuje kraje o większej sile gospodarczej, m.in. Indie czy Nigerię.
Readmisja migrantów warunkiem utrzymania przywilejów
Najważniejsza zmiana w zrewidowanym systemie polega na powiązaniu polityki handlowej z gotowością do współpracy w polityce migracyjnej. Jak wyjaśnił we wtorek Olof Gill, rzecznik Komisji Europejskiej ds. handlu, celem nowego podejścia jest wzmocnienie dialogu oraz współpracy między UE a krajami korzystającymi z preferencji – zgodnie z ich zobowiązaniami międzynarodowymi.
Komisja Europejska będzie monitorować, czy państwa objęte SPG przyjmują z powrotem swoich obywateli, którzy przebywają w UE nielegalnie lub których wnioski azylowe zostały odrzucone. W przypadku stwierdzenia braku współpracy Komisja będzie mogła zastosować środki ograniczające, a nawet całkowicie cofnąć przyznane preferencje handlowe.
Sankcje także za naruszenia praw człowieka i środowiska
Zmieniony system przewiduje również możliwość odebrania preferencji handlowych w przypadku poważnych i systematycznych naruszeń praw człowieka lub przepisów dotyczących ochrony środowiska. Aby system mógł wejść w życie, porozumienie musi zostać jeszcze formalnie zatwierdzone przez Parlament Europejski i Radę Unii Europejskiej. Nowe przepisy mają obowiązywać od 1 stycznia 2027 roku.
