Minister spraw wewnętrznych Bernard Quintin z partii MR stanowczo zdementował doniesienia sugerujące, że policja mogłaby wykorzystywać wyrzutnie FN 303 do kontroli zgromadzeń publicznych. W oświadczeniu wydanym w poniedziałek podkreślił, że obowiązujące przepisy określające zasady użycia tego sprzętu pozostają bez zmian. Jednocześnie zapowiedział potrzebę szerszej debaty na temat proporcjonalnego stosowania środków nieśmiercionośnych w określonych sytuacjach interwencyjnych.
Wystąpienie ministra jest odpowiedzią na publikację dziennika Nieuwsblad, który zasugerował możliwość wprowadzenia „cięższego uzbrojenia przeciwko agresywnym uczestnikom zamieszek”. Artykuł wywołał szeroką dyskusję oraz obawy organizacji zajmujących się ochroną praw obywatelskich, wskazujących na ryzyko eskalacji działań podejmowanych przez służby podczas interwencji.
Precyzyjne ramy prawne pozostaną niezmienione
Bernard Quintin wyraźnie zaznaczył, że wykorzystanie FN 303 podlega ściśle określonym regulacjom i nie przewiduje żadnych modyfikacji w tym zakresie. „Zastosowanie FN 303 jest szczegółowo uregulowane prawnie i chcę, aby ta sytuacja pozostała bez zmian. Nie będzie żadnych zmian dotyczących potencjalnego użycia tego rodzaju sprzętu podczas działań związanych z utrzymaniem porządku podczas manifestacji” – oświadczył.
Dodał jednak, że widzi potrzebę rozważenia sposobu korzystania z innych środków nieśmiercionośnych, zwłaszcza w sytuacjach wymagających reakcji obronnej lub szybkiej neutralizacji bezpośredniego ataku. Może to zapowiadać przyszłe rozmowy dotyczące całościowego podejścia do wyposażenia służb przy zachowaniu zasady proporcjonalności.
Kontrowersje wokół debaty o środkach policyjnych
Dyskusja o ewentualnym rozszerzeniu arsenału policyjnego nasiliła się po wypowiedzi ministra obrony Theo Franckena z partii N-VA, która padła około półtora miesiąca temu po jednej z manifestacji związkowych zakończonych zamieszaniami. Jego słowa wywołały szeroką debatę o granicach stosowania siły przez służby podczas zgromadzeń publicznych.
Obowiązujące przepisy wyraźnie zabraniają jednostkom policyjnym uprawnionym do posiadania FN 303 stosowania ich podczas działań związanych z kontrolą porządku publicznego w czasie demonstracji. Ma to kluczowe znaczenie dla zachowania równowagi między bezpieczeństwem a prawem do wolności zgromadzeń.
Charakterystyka urządzenia FN 303
FN 303 to wyrzutnia opracowana przez firmę FN Herstal z Liège, będącą częścią belgijskiego sektora zbrojeniowego. System wystrzeliwuje plastikowe pociski przy użyciu sprężonego powietrza, osiągając prędkość około 300 km/h. Różni się tym od gumowych kul wystrzeliwanych z broni palnej, ponieważ nie wykorzystuje detonacji prochu, lecz ciśnienie powietrza.
Zgodnie z obecnymi regulacjami FN 303 może być używana tylko w czterech precyzyjnie określonych sytuacjach: podczas działań specjalistycznych zespołów interwencyjnych (EAS), w placówkach penitencjarnych, ośrodkach zamkniętych i instytucjach psychiatrycznych, podczas operacji ochrony osób narażonych na bezpośrednie zagrożenie oraz do neutralizacji agresji, która nie stanowi zamachu na życie.
Szerszy kontekst działań porządkowych
Stanowisko ministra wpisuje się w trwającą debatę o metodach stosowanych przez belgijskie służby podczas interwencji. Organizacje monitorujące działania policji, w tym Komitet P odpowiedzialny za nadzór nad funkcjonowaniem służb, wielokrotnie zwracały uwagę na przypadki nieproporcjonalnego użycia określonych środków przymusu.
Często wskazywano na nadużywanie gazów łzawiących, które – jak wynika z licznych raportów – stosowano w sytuacjach niewymagających tak daleko idącej reakcji. Przedstawiciele osób poszkodowanych podczas protestów również zgłaszali zastrzeżenia, podkreślając nadmierną agresywność niektórych interwencji.
Prokuratura w Brukseli zapewniła o wzmocnieniu działań dotyczących rozpatrywania skarg na funkcjonariuszy, jednocześnie zwracając uwagę na złożoność procedur wyjaśniających. Wyważenie prawa do pokojowych zgromadzeń i potrzeby zapewnienia bezpieczeństwa publicznego pozostaje jednym z największych wyzwań dla organów odpowiedzialnych za utrzymanie porządku.
